De relatie tussen slaapproblemen en stress

Het is twee uur `s nachts en er spoken nog allerlei gedachten door je hoofd. Je wilt graag slapen, maar toch lukt het niet. Komt dit je bekend voor? Slaapproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben, maar in veel gevallen worden ze veroorzaakt door stress. Om weer goed te slapen, moet je de onderliggende oorzaak van stress aanpakken. 

Wat is stress?

Iedereen heeft wel eens stress. Je voelt je gespannen, je hart klopt in je keel en je begint steeds meer te zweten. Het ervaren van stress is niet fijn, maar het is ook niet per definitie slecht voor je. In sommige gevallen is stress zelfs gezond. Gezonde stress is de spanning die je voelt voor een presentatie, sollicitatiegesprek of andere spannende gebeurtenis. Maar als stress te lang duurt, bijvoorbeeld door een trauma, heeft je lichaam meer tijd nodig om te herstellen. Wanneer een stressvolle situatie te lang aanhoudt, te vaak voorkomt en/of er onvoldoende tijd is om te herstellen, is er sprake van ongezonde stress.[1] 

De invloed van stress op slaap

Slaapproblemen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, maar stress is veruit de meest voorkomende reden. Als je stress hebt, ben je de hele tijd alert. En als je alert bent, is het lastig om in slaap te komen. Je ligt urenlang te piekeren over je gezondheid, geld, werk, relatieproblemen of iets anders en hierdoor val je maar niet in slaap. Hoe graag je dit ook wilt. [2] 

Veel voorkomende slaapproblemen door stress:

  • Slecht inslapen
  • Lang wakker liggen
  • Vaak wakker worden
  • Te vroeg wakker worden

Iedereen heeft wel eens een onrustige nacht, maar heb je meer dan drie dagen in de week last van een van de bovenstaande problemen? En duurt dit al drie maanden of langer? Dan noemen we dit slapeloosheid of een insomniastoornis.[3] Blijvende klachten wijzen op een serieus probleem, waar stress de reden voor kan zijn. 

De invloed van stress op slaap

Gevolgen van slaapproblemen door stress

De gevolgen van slaapproblemen door stress zijn niet mals. Niet voor jezelf, maar ook niet voor anderen. Je voelt je onder andere energieloos, suf en je kan snel geïrriteerd raken.

Gevolgen van slaapproblemen door stress:

  • Je bent vermoeid
  • Last van geheugen- en concentratieproblemen
  • Een kort lontje, sneller geïrriteerd 
  • Fysieke klachten, zoals hoofdpijn en rugpijn

Tips voor omgaan met slaapproblemen door stress

Slaapproblemen zijn vaak de eerste signalen dat je teveel stress hebt. Herken je de klachten van stress en slaap je slecht? Er zijn gelukkig voldoende tips die jij zelf kunt toepassen om een goede nachtrust te bevorderen. Het zijn misschien kleine aanpassingen, maar ze helpen wel degelijk om meer rust in je hoofd te creëren.

1. Stress triggers herkennen

Als je weet wat de oorzaak van jouw stress is, kun je hier beter mee omgaan. Probeer daarom jouw stress triggers te herkennen, wat deze ook mogen zijn. Voorbeelden van stress triggers zijn prestatiedruk in werk en studie, ruzie of onenigheid in je omgeving of persoonlijke problemen. 

2. Creëer regelmaat

Rust en regelmaat: daar draait het om. Zorg ervoor dat je op vaste tijden gaat slapen en creëer een avondroutine voor jezelf. Kijk niet meer op je telefoon voor het slapen gaan, maar pak een boek of doe ademhalingsoefeningen om tot rust te komen. Het kan natuurlijk ook iets anders zijn, maar het is belangrijk dat je het voor jezelf zo aangenaam mogelijk maakt. Je moet namelijk volledig kunnen ontspannen. 

3. Neem overdag rustmomenten

Het is niet alleen van belang om `s nachts te ontspannen, overdag zijn rustmomenten net zo belangrijk. Neem daarom genoeg pauzes gedurende de dag om op te laden. Pak je rust bijvoorbeeld tijdens het eten of maak een wandeling. 

4. Bewegen helpt

Bewegen draagt bij aan een goede gezondheid, zo helpt het ook om slaapproblemen en stress tegen te gaan. Het creëert een zekere rust in je hoofd. Ga lekker wandelen of fiets een rondje door de buurt en maak je hoofd leeg.

5. Vervang piekeren door positieve afleiding

Voorkom dat je tot laat in de avond ligt te piekeren in bed en zoek afleiding. Luister nog even naar rustgevende muziek of lees een goed boek om tot rust te komen voordat je gaat slapen. Merk je dat je toch gaat nadenken? Schrijf je piekergedachten op in een dagboek of notitieblok. Op deze manier schrijf je alles van je af voor het slapengaan. [4]

Ga ook nooit met ruzie naar bed. Een onopgeloste ruzie of relationeel probleem zorgt voor veel negativiteit en voorkomt dat je hersenen tot rust komen.

Tips voor omgaan met slaapproblemen door stress

Contact met een van onze psychologen

Lossen de bovenstaande tips jouw slaapproblemen nog niet (compleet) op? De belangrijkste stap is dat je stressklachten herkent. Ga samen met een van onze online psychologen aan de slag met het oplossen van slaapproblemen en stress.

Bij slaapproblemen en stress is cognitieve gedragstherapie een van de meest gebruikte behandelmethodes.[5] Onze cognitieve gedragstherapeuten helpen je graag bij het vinden van het onderliggende probleem en het verbeteren van je nachtrust. Neem (eventueel anoniem) contact met ons op en dan bespreken we samen de mogelijkheden. 

     

    FAQ

    Wat zijn de symptomen van slaapproblemen?

    De symptomen van slaapproblemen zijn: slecht inslapen, lang wakker liggen en te vaak of te vroeg wakker worden. Wanneer je slaapproblemen hebt, ben je vermoeider, minder alert en kun je je niet goed concentreren. Minder bekende symptomen van slaapproblemen zijn een lager libido of evenwichtsproblemen.[6]

    Kunnen medicijnen een oplossing bieden tegen slaapproblemen?

    Er zijn medicijnen beschikbaar tegen slaapproblemen. Het wordt echter geadviseerd om de oorzaak van het probleem aan te pakken en niet alleen naar slaapmedicatie te grijpen. Slaapmiddelen werken spierontspannend, rustgevend en maken je suf. Artsen adviseren om slaapmiddelen alleen af en toe te gebruiken en niet gedurende lange tijden achter elkaar. Dit is vanwege de kans op gewenning en afhankelijkheid.[7] Overleg altijd eerst met een arts voordat je slaapmedicatie neemt. 

    Heeft de overgang invloed op je slaap?

    Een deel van de vrouwen die in de overgang komt, ervaart problemen met slapen. Opvliegers en nachtelijk zweten kunnen leiden tot slecht slapen. Maar ook veranderende hormoonspiegels zorgen voor slapeloosheid. [7]

     

    Bronnen:

    [1]: Stress. (2021, 23 augustus). Wij Zijn MIND. Via: Wijzijnmind.nl 

    [2]: Oorzaken van een slaapstoornis. (2021, 18 maart). Wij Zijn MIND. Via: Wijzijnmind.nl 

    [3]: Haringsma, R. (2022, 4 augustus). Krijg je slaapproblemen door stress, of werkt het andersom? De Psycholoog. Via: Depsycholoog.nl 

    [4]: Slaapklachten door stress. (z.d.). Via: Vabs.nl 

    [5]: Haringsma, R. (2022b, augustus 4). Krijg je slaapproblemen door stress, of werkt het andersom? De Psycholoog.Via: Depsycholoog.nl

    [6]: Roekel, I. van. (2022, 10 mei). 5 veelgestelde vragen over slaapproblemen beantwoord. Margriet. Via: Magriet.nl 

    [7]: Apotheek.nl. (z.d.). Slapeloosheid. Via: Apotheek.nl

    Hoi, Hoe kunnen we je helpen?