Wat als die presentatie niet goed gaat? Wat als de luchtvaartmaatschappij je koffer kwijtraakt? Wat als de dokter met slecht nieuws komt? Piekeren is menseigen, maar je kan er ook in doorslaan. Lig jij ‘s nachts iets te vaak wakker omdat er allerlei rampscenario’s door je hoofd spoken? Zo ga je volgens deskundigen verstandig met piekeren om.
Piekeren hoort bij de evolutie
Piekeren hoort bij onze ontwikkeling als homo sapiens (denkende mens). De mens heeft een buitengewone capaciteit tot vooruitdenken ontwikkeld. Hierdoor beginnen we op tijd met leren voor examens, reserveren we op donderdag een tafeltje voor zaterdag bij ons favoriete restaurant en sparen we alvast voor ons pensioen.
Het bijproduct van dit vooruitdenken is piekeren. Want we zijn dus heel goed in bedenken hoe de toekomst eruit gaat zien en wat er allemaal kan gebeuren, positief én negatief.[1]
“Het zijn de capaciteiten om vooruit te kijken waardoor we eindeloos mogelijke rampscenario’s kunnen herkauwen.”[2]
Piekeren over het piekeren
Ondanks de positieve oorzaken en gevolgen heeft piekeren toch een slecht imago. En dat is logisch, want te veel piekeren is doodvermoeiend en brengt je uiteindelijk nergens. Als je veel piekert, weet je ongetwijfeld dat piekergedachten vaak terugkerend zijn. Ze gaan over hetzelfde onderwerp, beslaan hetzelfde negatieve scenario en leveren hiervoor geen oplossing.
Mensen die veel piekeren, voelen zich dan ook vaak lamgeslagen. Het piekeren leidt niet tot actie ondernemen en de situatie blijft hetzelfde, waardoor piekergedachten ook blijven terugkeren.[3]
Positief piekeren
Wat kun je doen als je last hebt van je eigen gepieker? Volgens psycholoog Bart Verkuil en gedragstherapeut Filip Raes het volgende:[4]
- Bedenk je als eerste dat piekeren hartstikke normaal is en dat je het niet volledig kunt voorkomen.
- Probeer het snel op te merken als je aan het piekeren bent.
- Maak onderscheid tussen zaken waar je wel of niet iets aan kunt veranderen.
- Kan je ergens iets aan veranderen? Ga dan over op actie die je zorgen wegneemt.
- Pieker je over de mogelijke gevolgen van iets dat je wil proberen? Wacht niet tot je stopt met piekeren en ga ondanks je zorgen over op actie.
Piekeren kan een serieuze indicatie voor angst en depressie zijn. Maak je je zorgen over je eigen piekergedrag? Schakel dan een professional in om je hierbij te helpen.
Veel gestelde vragen over piekeren:
Wat is het nut van piekeren?
Piekeren hoort bij de capaciteit van de mens om vooruit te denken. Door mogelijke toekomstscenario’s te overdenken, kun je je goed op de toekomst voorbereiden en problemen voorkomen. Het is wel van belang niet over dezelfde onderwerpen te blijven piekeren.
Wat kun je doen tegen piekeren?
Selecteer uit je piekergedachten de zaken waar je daadwerkelijk controle over hebt. Zet je piekergedachten vervolgens om in concrete acties die je helpen de situatie ten positieve te beïnvloeden. Accepteer verder dat piekeren menselijk is en pieker dus niet over het piekeren!
Bronnen:
[1]Verkuil, B. (2021). De gelukkige piekeraar (1steed.). Ambo|Anthos.
[2]Verkuil, B. Via Nu.nl. (2021, 28 januari). Nooit meer piekeren is onmogelijk, maar je kan er wel mee leren omgaan. Via: Nu.nl.
[3]Nu.nl. (2021, 28 januari). Nooit meer piekeren is onmogelijk, maar je kan er wel mee leren omgaan. Via: Nu.nl.
[4]Raes, F. (2020). Weg van het piekeren. Lannoo; Verkuil, B. (2021). De gelukkige piekeraar (1steed.). Ambo|Anthos.