Perfectionisme kan een goede eigenschap zijn, maar het levert ook veel stress op. Wil je alles zo goed mogelijk doen? En ben je bang om fouten te maken? Wanneer jij te perfectionistisch bent, kan dit leiden tot ernstige stressklachten of zelfs een burn-out. In dit artikel vertellen we je meer over perfectionisme. Want is het nu gezond of ongezond?
Wat is perfectionisme?
Wanneer je perfectionistisch bent wil je altijd presteren, je wilt het letterlijk en figuurlijk altijd perfect doen. Je bent niet tevreden met een zesje, maar haalt het liefst het hoogste cijfer van de klas. Perfectionistische mensen willen de beste, mooiste, grappigste of leukste zijn. Ze zijn streng en veeleisend, voornamelijk voor zichzelf.
Perfectionisten zien hun perfectionisme vaak als een kwaliteit. En het kan ook zeker een goede eigenschap zijn, maar je kunt er ook in doorslaan. Een bepaalde hoogte van perfectionisme levert namelijk veel stress op.
Uit onderzoek is gebleken dat je perfectionisme aan een aantal factoren kunt herkennen, namelijk: [1]
- Veel zorgen maken over het maken van fouten
- Hoge eisen en standaarden opleggen aan jezelf
- Je twijfelt aan de kwaliteit van je handelen
- Het gevoel hebben dat anderen hoge verwachtingen van je hebben
- Je hebt voorkeur voor orde en structuur
Een vorm van angst
Psychotherapeut Shannon Garcia noemt perfectionisme een vorm van angst. Volgens haar kan perfectionisme je op sommige momenten meer tegenhouden in je carrière dan verder helpen. [2]
Sommige mensen zijn zo bang dat zij het niet goed genoeg doen, dat zij taken of activiteiten helemaal niet meer gaan doen. Ook kan de angst zo diep zitten dat je deadlines mist. Omdat je jouw werk nooit goed genoeg vindt, lever je liever niets in dan half of afgeraffeld werk. Herkenbaar?
Bovendien accepteren perfectionisten vaak geen complimenten omdat zij vinden dat het altijd beter kan. Ook kunnen zij obsessief bezig zijn met fouten die zij hebben gemaakt.
Sociaal perfectionisme
Veel mensen ervaren perfectionisme op school of werk, maar ook in het sociale leven bestaat er een vorm van perfectionisme. Dit uit zich bijvoorbeeld in het feit dat je niet meer met vrienden afspreekt omdat je bang bent dat je niet goed genoeg vindt. Of je bent bang dat zij jou niet meer leuk vinden. Mensen met perfectionisme kunnen zichzelf een sociale druk opleggen, omdat zij zo leuk mogelijk over willen komen.
Perfectionisme en een burn-out
Het opleggen van hoge standaarden en zeer kritisch over jezelf zijn, kan veel stress opleveren. Het stellen van ongezonde eisen kan uiteindelijk zelfs leiden tot een burn-out. Je bent bang om fouten te maken, je voelt je verantwoordelijk voor alles dat verkeerd is gegaan en je bent bang voor kritiek. Door perfectionisme kun je over je eigen grenzen heengaan en dit houd je niet lang vol.
Vraag jij je af of je niet te perfectionistisch bent? Voel je je ongelukkig door de hoge standaarden die jij jezelf oplegt? Probeer dan de lat iets lager te leggen. We snappen dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, maar er zijn altijd professionals die jou willen helpen. Vraag een gratis kennismakingsgesprek aan met een van onze online psychologen. Ontdek of online therapie iets voor jou is.
Veel gestelde vragen over perfectionisme:
Hoe herken je perfectionisme?
Perfectionisme kun je herkennen aan een aantal factoren, zoals:
- Je bent veeleisend
- Je voelt je opgejaagd
- Bang om fouten te maken
- Je wilt alles goed doen
- Bang voor kritiek
- Je vindt het lastig om dingen los te laten
- Je voelt je verantwoordelijk
Is perfectionisme aangeboren?
Nee, perfectionisme is niet aangeboren. Het kan zich echter wel ontwikkelen tijdens de kindertijd wanneer je een hoge druk van ouders of andere personen ervaart.
Bronnen:
[1] Frost, R. O., Marten, P. A., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449–468. https://doi.org/10.1007/bf01172967
[2] Redactie Lifestyle. (2023, 11 januari). Perfectionist? Dit is het moment dat het gevaarlijk wordt. Via: Telegraaf.nl