De term ‘psychiatrie’ is ontstaan uit de Griekse woorden voor ‘ziel’ (psyche) en ‘arts’ (iatros). Het is dus een medisch specialisme en een psychiater is dan ook officieel een arts. Net als psychotherapeuten, psychologen en andere psychiatrisch hulpverleners, houdt een psychiater zich bezig met de behandeling van psychische problemen en geestesziekten. Een psychiater speelt hierbij een specifieke rol.
Opleiding tot psychiater
Om arts te kunnen worden, moet je medicijnen hebben gestudeerd. Bij de opleiding tot psychiater is dat niet anders. Een psychiater heeft na de zesjarige opleiding geneeskunde nog een vervolgopleiding tot psychiater gevolgd. Deze opleiding duurt vier en een half jaar. Hierbij is gekozen voor één van de volgende drie afstudeerrichtingen:
- kinder- en jeugdpsychiatrie
- volwassenenpsychiatrie
- ouderenpsychiatrie
Een psychiater in opleiding, officieel een arts assistent in opleiding tot specialist (aios) genoemd, kan ook nog voor specifieke deelgebieden kiezen. Denk bijvoorbeeld aan psychiaters die gespecialiseerd zijn in de behandeling van geestelijk gehandicapten. Ook zijn er psychiaters die alleen in het ziekenhuis werken, of die met name thuis zijn in de verslavingspsychiatrie.
Titel ‘psychiater’
De titel van psychiater is, in tegenstelling tot die van psycholoog, beschermd. Elke psychiater is dus officieel als zodanig afgestudeerd. Alle psychiaters staan bovendien in het BIG-register geregistreerd.
Bevoegdheden psychiater
Een psychiater heeft meer bevoegdheden dan andere psychisch hulpverleners. Omdat hij of zij medisch specialist is en medicijnen gestudeerd heeft, mag een psychiater als enige psychisch hulpverlener medicatie voorschrijven. Bijvoorbeeld:
- antidepressiva
- antipsychotica
- stabilisatoren
- kalmeer- en slaapmiddelen
Vergelijkbaar met andere artsen
Ook mag een psychiater lichamelijk onderzoek doen en laboratoriumtests aanvragen. De resultaten daarvan worden ook door de psychiater zelf beoordeeld. Het vakgebied van de psychiater is daarmee vergelijkbaar met dat van een arts binnen een ander medisch specialisme. Net als andere artsen kan een psychiater zich bijvoorbeeld ook (grotendeels) toeleggen op het uitvoeren en publiceren van wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappelijk onderzoek heeft als doel geestesziekten beter te leren begrijpen en verklaren om ze uiteindelijk ook beter te kunnen behandelen.
Werkzaamheden psychiater
Is voor de behandeling van psychische problemen medicatie noodzakelijk? Dan wordt een psychiater ingeschakeld. Psychiaters behandelen dan ook met name patiënten met ernstige psychische klachten of geestesziekten. Denk bijvoorbeeld aan patiënten met:
- psychoses
- schizofrenie
- een bipolaire stoornis
- een dwangstoornis
- een persoonlijkheidsstoornis
- een ernstige verslaving
- een ernstige depressie
Team van hulpverleners
Bij de behandeling van zulke problemen werken vaak meerdere specialisten samen. Zo is de psychiater verantwoordelijk voor de medische kant van het behandelplan, terwijl gesprekstherapie in de meeste gevallen door psychotherapeuten of psychologen wordt uitgevoerd. Iemand die voor een zware depressie onder behandeling bij een psycholoog staat, krijgt zijn of haar antidepressiva bijvoorbeeld voorgeschreven door een psychiater. De psychiatrie kent dus allerlei soorten hulpverleners:
- psychiaters
- psychotherapeuten
- psychologen
- sociotherapeuten
- vaktherapeuten
- maatschappelijk werkers
- psychiatrisch verpleegkundigen
Medisch uitgangspunt
De werkzaamheden van een psychiater hebben vrijwel altijd een medisch uitgangspunt. Naast medicatie kunnen andere soorten therapie – zoals gesprekstherapie, maar ook zaken als bewegingstherapie of mindfulness – een onderdeel van de behandeling vormen, maar dat hoeft niet. In de psychologie is dit andersom. Voor psychologen is een bepaalde vorm van gesprekstherapie meestal het uitgangspunt. Medicatie kan hier, indien nodig, een toevoeging op zijn.
Loop jij tegen psychische problemen aan? Dan ga je – mits er geen sprake is van nood – in eerste instantie naar je huisarts. Die kan je naar een psychisch hulpverlener doorverwijzen. Je kunt ook direct bij een psycholoog aankloppen, zoals online, bij De Online Psycholoog. Al onze psychologen zijn officieel erkende en ervaren (gz-)psychologen. Mocht het nodig blijken, dan kan een psycholoog altijd nog een psychiater bij de behandeling betrekken.