Dit artikel is geschreven door Kinga de Wit – Online Psycholoog NIP.
Angst: vriend of vijand?
Mensen met angst willen doorgaans maar 1 ding: zo snel mogelijk van hun klachten af komen. En dat is heel begrijpelijk, aangezien angst één van de meest intense, alles consumerende en vervelende emoties is. Daarbij komt ieder van ons er op de één of andere manier mee in aanraking: door een fobie, ons zorgen maken om dierbaren, een nieuwe uitdaging aangaan, paniekaanvallen of simpelweg in de vorm van “stress“.
Maar angst is ook heel nuttig. Het voorkomt bijvoorbeeld dat we gedachteloos in een ravijn springen. Angst helemaal wegkrijgen, gaat dus niet lukken en moeten we ook niet willen.
Wanneer angst je leven beheerst
Maar wat nou als de angst zulke vormen heeft aangenomen, dat het je leven belemmert of de kwaliteit van je leven aantast? Je blijft maar piekeren, je kunt niet meer ontspannen, je slaapt slecht, kunt je niet meer concentreren op je werk, je valt uit tegen de kinderen of je bent chronisch aan het hyperventileren wat tot uitputting leidt…
Wat de meeste mensen gaan doen, is vechten. Ze vechten tegen de angst, tegen de klachten. Ze veroordelen hun lichaam dat niet “meewerkt”. In feite vechten ze dan tegen zichzelf en veroordelen ze zichzelf. Ze gaan afleiding zoeken, proberen er niet aan te denken of voelen zich er zo door opgeslokt, dat ze de deur niet meer uit durven te gaan. Dat werkt allemaal niet. Je kunt immers niet weglopen voor jezelf. En negeren en vermijden, verergert de boel alleen maar.
Dan hebben we nog de mogelijkheid om beter met de klachten om te leren gaan. We kunnen ze accepteren, ademhalingsoefeningen doen, gaan mediteren… Het helpt vaak om te weten wat je kunt verwachten, wat er überhaupt in je lijf aan het gebeuren is en wat je kunt doen om de gevolgen te verminderen. Maar het probleem oplossen? Nee, dat doen deze technieken niet.
Een andere kijk op angst
Maar wat dan wel? Ik wil je graag meenemen in een andere manier van kijken naar je (angst)klachten. Angst is een waardevol communicatiemiddel van je lichaam. Net als alle emoties. Het zijn boodschappers. Die angst zit er namelijk niet voor niets. Angstklachten zijn symptomen van iets anders. Iets dat aandacht van je vraagt. Maar vaak zijn we niet bereid om de angst in te duiken en de dieper liggende problemen te ontrafelen. Of we weten simpelweg niet hoe. Ook binnen de hulpverlening wordt hier niet altijd aandacht aan besteed: angst wordt gezien als het (hoofd) probleem en je krijgt handvatten om er beter mee om te gaan (waardoor de klachten verminderen). Maar het onderliggende probleem blijft bestaan en blijft dus ook om aandacht vragen…
Van verlammende angst naar innerlijke kracht: een transformatie
Ik weet nog goed dat mijn cliënte, laten we haar Linda noemen, bij me kwam omdat ze al een jaar kampte met heftige paniekaanvallen. Ze werd dagelijks meerdere malen overvallen door plotselinge opvliegers, hartkloppingen, het gevoel te stikken en de angst om dood te gaan. Deze angst was zo verlammend, dat ze niet meer auto durfde te rijden en nog maar halve dagen kon werken. Ze had álles al geprobeerd: ademhalingsoefeningen, afleiding zoeken, zelfs medicatie, maar niets leek echt te werken.
Wat haar nog het meest frustreerde, was dat ze zichzelf inmiddels niet meer herkende. Ze was altijd heel actief, avontuurlijk en sterk geweest. Nu voelde ze zich kwetsbaar, onzeker en volledig overgeleverd aan de plotseling opkomende angstaanvallen. “Ik wil gewoon weer normaal functioneren,” zei ze. “Ik wil dat het stopt.” En dat was natuurlijk heel begrijpelijk!
De verschuiving: angst als bondgenoot
Omdat ik gewend ben om naar klachten te kijken als waardevolle stukjes informatie en ze te zien als bondgenoot, nodigde ik haar uit om de strijd tegen haar klachten los te laten. “Als je de angst een stem zou kunnen geven, wat zou deze je te vertellen kunnen hebben?” vroeg ik. Die vraag raakte iets in haar.
We doken dieper. Via uitdagende vragen, geleide visualisaties en lichaamswerk ontdekte Linda, dat haar angst geen willekeurige vijand was, maar een boodschapper. Ze werd zich ervan bewust, dat het geen zin had ’to shoot the messenger’.
We kwamen erachter, dat ze jarenlang over haar grenzen heen was gegaan. Ze ging maar door, zei “ja” op elke uitdaging, ze stond voor iedereen klaar. Haar lichaam schreeuwde al die tijd al om hulp, maar ze ging pas luisteren toen het dat deed op de enige manier die ze niet kon negeren: via paniekaanvallen.
De metamorfose: van gevangen naar vrij
Toen Linda zich uiteindelijke open stelde voor de boodschap van haar angst, de paniekaanvallen letterlijk aan het woord liet en er niet meer tegen vocht, gebeurde er iets bijzonders. Ze brak in tranen uit. Een diepe realisatie van de patronen in haar leven en waar deze mee te maken hadden, werden ineens glashelder. We konden nu het probleem bij de kern aanpakken. De angst kon weer ophouden met naar haar te schreeuwen. Ze ontdekte dat onder de angst een diep verlangen zat naar vrijheid, naar zelfexpressie, naar écht kiezen voor zichzelf.
En met dit inzicht begon de ware transformatie. Linda begon kleine, maar krachtige veranderingen door te voeren: ze zei vaker nee, nam ruimte om te voelen en ze ging momenten van rust inbouwen. Ze leerde balans te houden in haar leven, trouw te blijven aan zichzelf en haar behoeften serieus te nemen. Haar lijf begon te ontspannen. De angst verdween niet meteen, maar verloor al snel zijn grip op haar en werd een innerlijk kompas, in plaats van een vijand.
Jouw uitnodiging
Wat nou als jouw angst niet iets is om te bestrijden, maar een uitnodiging is voor groei? Wat als het je niet wil tegenhouden, maar je juist wil laten zien waar je jezelf tekort doet? Ben jij er klaar voor om je angst niet langer als vijand te zien, maar als een wegwijzer naar kracht?
Dit artikel is geschreven door Kinga de Wit – Online Psycholoog NIP.