Cognitieve gedragstherapie wetenschappelijk bewezen effectief tegen sociale angst

Cognitieve gedragstherapie wetenschappelijk bewezen effectief tegen sociale angst

Ben je erg verlegen of ronduit bang voor sociale situaties? Cognitieve gedragstherapie werkt volgens onderzoekers effectief tegen een sociale-angststoornis. Daardoor verminderen je klachten en ga je relaxter door het leven!

Sociale angst

Als je een sociale-angststoornis hebt, loop je continu rond met de angst dat anderen negatief over je denken. Iets aan een vreemde vragen, een presentatie geven of op een andere manier de aandacht op jezelf vestigen wordt daardoor enorm beangstigend. Wat als ze je raar, dom of lelijk vinden? Vaak hebben mensen met sociale angst ook een negatief zelfbeeld.[1]

“Telefoon oppakken? Uitdaging. Onverwachts een nieuw persoon ontmoeten? Uitdaging. Bij mijn vader eten die hartstikke lief is, maar die ik niet zo vaak zie? Uitdaging.”[2]

Nina 

Cognitieve gedragstherapie tegen sociale angst

Onze gedachten hebben invloed op hoe we ons voelen en hoe we ons gedragen. Cognitieve gedragstherapie (cgt) maakt gebruik van die wisselwerking. Met cgt leer je de angstgedachten die automatisch opkomen in sociale situaties de baas te worden. Hierdoor worden je gedachten realistischer en gaan ze minder overheersen. Je zult sociale situaties misschien nooit leuk gaan vinden, maar ze beheersen niet meer je dagelijks functioneren.[3]

Positief visualiseren

Uit onderzoek van psychologen van de Universiteit Utrecht is nu gebleken dat een specifieke interventie extra goed werkt tegen sociale angst: het vooraf visualiseren van een positieve afloop van een sociale situatie. De onderzoekers noemen het ‘rescripting future-oriented imagery’, oftewel: het ‘herschrijven’ van zogenaamde flashfowards.[4] Als je een sociale-angststoornis hebt, denk je vaak op voorhand van een sociale situatie al aan wat er allemaal mis kan gaan. Maar wat als je visualiseert dat alles juist goed gaat?

Het onderzoek

Een groep van zestig proefpersonen kreeg de opdracht zich een beangstigende sociale activiteit voor te stellen, bijvoorbeeld een onbekende medestudent een vraag stellen. De helft van de groep moest vervolgens een positieve uitkomst van de activiteit visualiseren. Deze groep bleek het gedragsexperiment vervolgens minder eng te vinden: ze hadden minder last van angst en hulpeloosheid en hadden positievere verwachtingen van de afloop.[5]

Aandacht- en mindfulnesstraining 

In het algemeen heeft de manier waarop we met onze aandacht omgaan veel invloed op (sociale) angst. Naast cognitieve gedragstherapie blijken daarom ook aandacht- en mindfulnesstraining angstklachten significant te verminderen. Vooral mindfulness levert volgens de wetenschap goede resultaten op – vergelijkbaar met die van cgt.[6]

Het team van De Online Psycholoog zet daarom vaak een combinatie van behandeltechnieken in bij cliënten met sociale angst:

  • cognitieve gedragstherapie
  • aandachtstraining
  • mindfulness
  • EMDR-therapie

Geen enkele psychische klacht is raar, ook sociale angst niet. Neem daarom (schriftelijk en eventueel anoniem) contact met ons op. Bij ons volg je online therapie op jouw voorwaarden: telefonisch, per e-mail of chat!

    FAQ

    Wat is sociale angst?

    Mensen met een sociale-angststoornis hebben de angst dat anderen negatief over hen denken. Sociale situaties worden daardoor enorm beangstigend. Vaak hebben mensen met sociale angst ook een negatief zelfbeeld.

    Kun je genezen van sociale angst?

    Cognitieve gedragstherapie, aandachtstraining en mindfulness zijn erg effectief tegen een sociale-angststoornis. Ze helpen je de angstgedachten te relativeren en onder controle te houden, waardoor ze minder grip op je hebben. Hierdoor beheerst de angststoornis niet meer je dagelijks functioneren.

    Hoe wordt sociale angst behandeld?

    Uit onderzoek blijkt dat het visualiseren van een positieve afloop van een sociale interactie significant helpt tegen sociale angst. Positief denken en visualiseren is onderdeel van cognitieve gedragstherapie. Een online psycholoog kan je helpen grip te krijgen op de wisselwerking tussen gedachten, emoties en gedrag.

     

    Bronnen:

    [1] M. J. Voncken & S. M. Bögels (2010). Cognitieve therapie bij sociale angst. Bohn Stafleu van Loghum.

    [2] Nina (2021, 6 maart). Ik kan niet eens uitleggen hoe erg het is. Sociale angst / sociale fobie – forum lotgenoten. Via: Angstfobietherapie.com.

    [3] PsyQ (z.d.) Cognitieve gedragstherapie bij angststoornis. Via: Psyq.nl.

    [4] E. Landkroon et al. (2022). Future-oriented imagery rescripting facilitates conducting behavioral experiments in social anxiety. Behaviour Research and Therapy. Via: Sciencedirect.com.

    [5] I. Dijkstra (2022, 1 juli). Sociale angst de baas. De Psycholoog. Via: Tijdschriftdepsycholoog.nl.

    [6] B. van Bockstaele e.a. (2014). Sociale angst en aandacht: klinische effecten van aandachts- en mindfulnesstraining. Gedragstherapie 2014(4). Via: Tijdschriftgedragstherapie.nl.

    Cognitieve Gedragstherapie De Meest Effectieve Behandeling Van Depressie

    Cognitieve gedragstherapie: de meest effectieve behandeling van depressie

    Het is niet bij iedereen even heftig, maar depressie komt in grote mate voor. Gelukkig wordt een groot deel van de mensen die aan een depressie lijdt effectief behandeld. De behandelmethode die daarbij vrijwel altijd centraal staat is cognitieve gedragstherapie (cgt). Maar wat is dat nu precies en waarom werkt het zo goed?

    Hoe ontstaat een depressie?

    De Amerikaanse psychiater Aaron T. Beck vernieuwde in de jaren zestig onze kijk op hoe depressie ontstaat. Volgens hem hebben alle mensen die gevoelig zijn voor depressie één ding met elkaar gemeen: negatieve gedachten.[1] Die negatieve gedachten zijn in drie categorieën in te delen. Beck noemt dit de ‘cognitieve triade’:[2]

    •       een negatief zelfbeeld
    •       een negatief wereldbeeld
    •       een negatief toekomstbeeld

    De cognitieve triade

    Deze cognitieve triade is evolutionair goed te verklaren. Ons brein heeft geleerd op negativiteit te focussen. Hoe meer fouten, gevaar of mislukkingen je registreert, hoe beter je die in de toekomst kunt voorkomen. Het verhoogt je overlevingskansen. Bij een depressie slaat dit proces echter op hol. Het wordt voor je brein op termijn dan steeds eenvoudiger als eerste negatieve gedachten op te rakelen.[3]

    Symptomen depressie

    Mensen met een depressie hebben vaak gevoelens van waardeloosheid, vinden zichzelf een mislukking of denken dat ze geen liefde verdienen. Ook ervaren ze hun omgeving vaak als overweldigend, zien ze overal obstakels en hebben ze het idee dat hen onterecht veel onrecht wordt aangedaan. Maar wat pas echt voor wanhoop en frustratie zorgt is het idee dat niks aan hun situatie veranderd kan worden en dat de toekomst er net zo zwartgekleurd uit zal zien als het heden.

    Als een stoplicht op rood sprong, voelde dat als een klap in mijn gezicht. Helemaal als anderen verderop door groen reden. Bij alles om me heen stelde ik de vraag: waarom overkomt dit mij?

    Tom [4]

    Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?

    Beck stelde een behandelvorm op om die belemmerende, cognitieve gedragspatronen tegen te gaan: cognitieve gedragstherapie. Het doel van cgt is het vervangen van negatieve gedachten door positieve, waardoor ook het gedrag van de cliënt ten positieve verandert. 

    Samenwerking psycholoog en cliënt

    Een psycholoog die gespecialiseerd is in cgt is goed in staat cognitieve gedragspatronen te herkennen. Met cgt gaat de cliënt stapje voor stapje aan de slag met het identificeren en ombuigen van negatieve gedachten. Positief denken wordt als een soort vaardigheid aangeleerd, waardoor het ook steeds makkelijker gaat. [5]

    Cgt bevat vaak ook een praktisch aspect. De cliënt gaat zichzelf langzaamaan positief gedrag aanleren dat voorheen onmogelijk was. Soms begint dat bij simpelweg het bed opmaken in de ochtend. Uiteindelijk worden steeds grotere ‘obstakels’ overwonnen en krijgt de cliënt meer vertrouwen in zichzelf en plezier in het leven.[6]

    Wat kan je zelf doen?

    Iedereen heeft baat bij het verbeteren van cognitieve gedragspatronen. Je kan er ook goed zelf mee aan de slag! Leer je hersenen aan om automatisch positief te denken door bewust op positiviteit te letten. Maak er een gewoonte van elke dag een lijstje te maken van dingen die goed gingen of dingen waar je dankbaar voor bent. Was het een rotdag? Kies dan iets kleins (“een kop koffie bij het ontbijt”) of een cliché (“een dak boven mijn hoofd”). Ook die dingen trainen je brein van positiviteit aan automatisme te maken.[7]

    Professionele hulp

    Heb je het gevoel zelf niet uit die negatieve spiraal te kunnen stappen? Schakel dan professionele hulp in. Een cognitieve gedragstherapeut of psycholoog kan je helpen het tij te keren.

       

      FAQ

      Hoe ontstaat een depressie?

      Een depressie ontstaat volgens de grondlegger van cognitieve gedragstherapie (cgt) Aaron T. Beck door negatieve, cognitieve gedragspatronen. Mensen met een depressie hebben met elkaar gemeen dat ze negatief denken over zichzelf, de wereld om hen heen en de toekomst. Cgt is een effectieve behandelvorm tegen depressie.

      Wat is cognitieve gedragstherapie?

      Cognitieve gedragstherapie (cgt) is gericht op het ombuigen of vervangen van terugkerende, negatieve gedachten en gedragingen. Stapje voor stapje leert de cliënt met cgt positiever te denken en obstakels te overwinnen.

       

      Bronnen:

      [1] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

      [2] McGinn, L. K. (2000). Cognitive Behavioral Therapy of Depression. American Journal of Psychotherapy, 54(2), 257-262, p. 257.

      [3] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

      [4] NOS. (z.d.). Ik zie wat jij niet ziet en de kleur is zwart. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: App.nos.nl.

      [5] VGCt. (z.d.). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: Cognitievegedragstherapie.nl.

      [6] VGCt. (z.d.). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: Cognitievegedragstherapie.nl.

      [7] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

       

      PTSS

      Praten met een psycholoog als je PTSS hebt

      Iedereen maakt wel eens een verdrietige, angstige of ronduit traumatische gebeurtenis mee in het leven. Hoe we daarop reageren en de herinneringen aan die gebeurtenis verwerken verschilt. Ongeveer 10% van de mensen die een trauma hebben, ontwikkelt als gevolg van dat trauma een stressstoornis. Dit noemen we een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en dit kan heftige klachten opleveren en verregaande gevolgen hebben. Gelukkig is PTSS vaak heel goed te behandelen. Heb jij PTSS of vermoed je dat je dat hebt? Laat een psycholoog je dan helpen.

      Wanneer heb je PTSS?

      Als stressklachten na een traumatische gebeurtenis niet verdwijnen, onnodig lang aanhouden of zelfs erger worden, spreken we van PTSS. PTSS wordt vaak geassocieerd met traumatische gebeurtenissen zoals oorlogssituaties, rampen, overvallen, ongelukken of misbruik, maar in theorie is er geen enkel trauma dat ‘niet erg genoeg is’ om PTSS te veroorzaken. Zo kan een stressstoornis ook ontstaan na ziekte, een bevalling, het overlijden van een dierbare, of zelfs na een relatiebreuk of ontslag.

      Klachten

      Bij PTSS ervaar je klachten die te maken hebben met de herinneringen aan het trauma: flashbacks, angst of paniek, woede, of depressieve gevoelens. Vaak vermijden mensen met PTSS bepaalde locaties of activiteiten die hen aan het trauma doen denken. Ook herinneringen worden zoveel mogelijk onderdrukt en weggestopt.

      In therapie voor PTSS

      De behandeling van PTSS is vaak confronterend en emotioneel. Praten over het trauma en herinneringen ophalen zijn namelijk belangrijke onderdelen van de behandeling. Dat is voor de patiënt niet eenvoudig, maar wel effectief. Er zijn verschillende behandelingen voor PTSS waarvan het succes wetenschappelijk bewezen is. 

      EMDR

      Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een van de bekendste behandeltechnieken voor mensen met PTSS. De therapeut vraagt je hierbij op het trauma te focussen en tegelijkertijd zijn of haar handbewegingen met je ogen te volgen. Het effect hiervan is dat de herinnering aan het trauma in je hersenen van het ‘langetermijngeheugen’ naar het ‘werkgeheugen’ wordt verplaatst, maar daar eigenlijk niet genoeg ruimte en aandacht krijgt, omdat het werkgeheugen ook bezig is met de visuele stimulansen. De herinnering wordt hierdoor na afloop van de oefening in een veranderde, onvolledige of minder intense vorm weer in het langetermijngeheugen opgeslagen. Op deze manier worden de herinneringen dus minder overweldigend. 

      Cognitieve gedragstherapie

      Binnen de cognitieve gedragstherapie worden de volgende twee methoden ook met succes toegepast op mensen met trauma. 

      • Imaginaire exposure: hierbij praat je met de psycholoog over het trauma en de nare herinneringen. In plaats van deze herinneringen uit de weg te gaan, blijf je erover praten. Door te leren erover te praten, krijg je steeds meer controle over de emoties die deze herinneringen oproepen. Het gevolg hiervan is dat je in het dagelijks leven steeds minder last van die emoties hebt. Ook zal je minder de neiging hebben ze te vermijden.
      • Narratieve exposure: afhankelijk van het trauma is het ook mogelijk tijdens het praten over het trauma te focussen op de positieve aspecten ervan. Hierbij kan ook geprobeerd worden het trauma in de context van de rest van je leven te plaatsen en de positieve effecten ervan onder de loep te leggen. Zo herschrijf je de herinneringen als het ware, waardoor je het trauma beter een plekje kunt geven.

      Professionele psycholoog voor PTSS

      Het spreekt voor zich dat elke situatie, elk trauma en elke patiënt uniek is. De drempel om hulp te zoeken is voor mensen met PTSS bovendien vaak erg hoog. De behandeling van PTSS vereist dan ook maatwerk en een zeer voorzichtige aanpak. De behandeling verloopt stap voor stap en wordt volledig aangepast aan waar jij aan toe bent. Zo zal in eerste instantie vooral aandacht besteed worden aan je klachten en wordt er echt niet van je verwacht dat je direct in detail over het trauma vertelt. 

      Uiteindelijk zal je het trauma zelf moeten verwerken en dat is geen eenvoudig proces. Een psycholoog zal je hierbij op professionele wijze ondersteunen en begeleiden. Bij een psycholoog die gespecialiseerd is in de behandeling van trauma ben je in goede handen.

       

      Eerst even kennismaken?

      Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

        depressief

        Naar een psycholoog voor depressie: de mogelijkheden

        Depressie is een van de psychologische aandoeningen die de meeste mensen treft. Bijna 20% van de Nederlandse, volwassen bevolking krijgt er op een bepaald punt in zijn of haar leven mee te maken. Het is daarom van belang bij depressieve klachten direct hulp in te schakelen. Een psycholoog kan je helpen een depressie te voorkomen of te genezen. 

        Hoe weet ik of ik depressief ben?

        Om psychologische stoornissen vast te stellen, gebruiken psychologen de Diagnostic and Statistical Manual (DSM). In deze handleiding staan de symptomen van uiteenlopende stoornissen beschreven, waaronder die van depressie. Volgens de DSM is sprake van een depressie als je minstens twee weken last hebt van minimaal één van de twee kernsymptomen en minimaal vijf van de zeven overige symptomen.

        Kernsymptomen

        • een neerslachtig humeur (het grootste gedeelte van de dag of de hele dag)
        • een verminderde interesse in vrijwel alle activiteiten (het grootste gedeelte van de dag of de hele dag)

        Overige symptomen

        • eetproblemen of (als gevolg daarvan) gewichtsschommelingen
        • slaapproblemen 
        • afgevlakte emoties of juist irritatie en rusteloosheid
        • vermoeidheid of verminderde energie
        • een gevoel van waardeloosheid of schuldgevoel
        • concentratieproblemen of besluiteloosheid
        • suïcidale gedachten

        Voldoen jouw klachten niet volledig aan de omschrijving van depressie, maar is wel sprake van een gedeelte van deze symptomen, dan wordt veelal de diagnose ‘subklinische depressie’ gesteld. We spreken dan ook wel simpelweg van ‘depressieve klachten’. Als je niet zeker weet of je een depressie of depressieve klachten hebt, is het alsnog (of misschien wel juíst) van belang bij je huisarts of een psycholoog aan te kloppen. Vroegtijdig ingrijpen helpt de ontwikkeling van een depressie te voorkomen.

        Hoe gaat een psycholoog te werk?

        Een psycholoog schrijft een behandelplan op basis van je klachten, je specifieke situatie, en je wensen en behoeften voor de toekomst. Dit behandelplan bestaat uit gesprekken, waarbij gebruikgemaakt wordt van cognitieve gedragstherapie. In veel gevallen krijg je ook hele praktische huiswerkopdrachten mee. Zo kan je bijvoorbeeld gevraagd worden een dagboek bij te houden, ontspanningsoefeningen te doen, of specifieke (sociale) activiteiten te ondernemen. 

        Als je je daar prettig bij voelt, of als het simpelweg praktischer is, kunnen deze gesprekken prima online plaatsvinden. Online therapie via Skype of FaceTime biedt je de mogelijkheid vanuit de vertrouwde omgeving van je huis met een therapeut in gesprek te gaan. Het is daarom ideaal als je liever niet naar een praktijk toegaat, of als je in het buitenland woont, maar in het Nederlands therapie wil volgen.

        In veel gevallen zijn acht tot tien sessies voldoende. Is dit niet het geval, dan kan in overleg met de huisarts of een ander behandelaar een nieuwe aanpak gekozen worden. Zo kan je bijvoorbeeld doorgestuurd worden naar een psychiater, die ook medicatie mag voorschrijven.

        Wat leer ik in therapie?

        Bij cognitieve gedragstherapie leer je je emoties te beïnvloeden aan de hand van gedachten en gedrag. Hiervoor is het noodzakelijk te leren jezelf en je omgeving vanuit een ander perspectief te beschouwen. Een depressie heeft namelijk vaak niet zozeer met externe factoren te maken, maar met de manier waarop jij daarnaar kijkt en daarmee omgaat. De één verliest zijn of haar baan en slaat de volgende dag vol goede moed aan het solliciteren, terwijl de ander erdoor in een depressie belandt. In therapie leer je met dit soort tegenvallers of andere ‘triggers’ om te gaan, zodat je depressieve klachten tegengaat en in de toekomst geheel voorkomt. 

        Bijna de helft van de mensen met een depressie of depressieve klachten herstelt binnen drie maanden. Bij anderen blijft het terugkomen. We spreken dan van een recidiverende depressie. Door psychologische ondersteuning te zoeken, hou je zoveel mogelijk zelf de controle over je klachten en vergroot je de kans er beter mee om te gaan of zelfs geheel te genezen.

         

        Eerst even kennismaken?

        Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

          man met laptop

          Waar let een psycholoog op tijdens de sessies?

          Een psycholoog kan niet zo gemakkelijk gebruikmaken van ‘tools’, zoals een dokter, chirurg of ander medisch hulpverlener dat wel kan. Psychische problemen zijn vaak niet aan de buitenkant zichtbaar. Een psycholoog is daarom afhankelijk van jou en de input die jij geeft. Des te openhartiger jij je opstelt, des te beter een psycholoog je kan helpen. Maar dat is voor veel mensen best lastig. Een psycholoog is daarom opgeleid om het totaalplaatje te bekijken. Waar let hij of zij allemaal nog meer op tijdens de sessies om jou zo goed mogelijk te helpen? En wat kan je verwachten bij online hulp?

          Het intakegesprek

          Het eerste gesprek tussen psycholoog en cliënt staat in het teken van kennismaking. De psycholoog weet helemaal niets over jou, dus wordt jou gevraagd iets meer over jezelf te vertellen. Wie ben je? Wat doe je? Hoe ziet je leven er ongeveer uit? Deze informatie hoeft nog niks met je klachten te maken te hebben. Maar op deze manier krijgt de psycholoog wel een beetje een idee van de soort persoon die hij of zij voor zich heeft. 

          Vervolgens bespreek je je hulpvraag. Het is misschien lastig hier al direct diep op in te gaan, maar des te meer informatie je geeft, des te beter de psycholoog het behandelplan op jouw situatie af kan stemmen. Het is in deze kennismakingsfase nog lastig voor de psycholoog om je gedrag, emoties of gedachten in te schatten. Daarom maken sommige psychologen ook gebruik van vragenlijsten of psychologische tests.

          Waar moet jij op letten?

          Het kennismakingsgesprek is niet alleen bedoeld voor de psycholoog om jou beter te leren kennen. Andersom is het net zo goed belangrijk dat jij de psycholoog leert kennen. Let jij tijdens dit eerste gesprek dus ook goed op of je een klik voelt met de psycholoog. Zo niet, dan kan je dit altijd aangeven.

          De therapie

          De therapie zelf bestaat veelal uit gesprekken. De informatie die je vertelt is dus essentieel, maar de psycholoog let ook op je lichaamstaal, gedrag en emoties tijdens deze gesprekken. Hoe reageer je op bepaalde vragen? Welke onderwerpen emotioneren je? Wanneer word je boos, verdrietig of blijf je oppervlakkig? De psycholoog bouwt hierop voort door vragen te stellen. Hij of zij nodigt je uit ergens dieper op in te gaan of denkt hardop met jou mee over oplossingen.

          Terugkerende patronen

          Na enkele gesprekken kan de psycholoog vaak patronen herkennen in wat je vertelt, hoe je denkt en hoe je emoties zich vormen. Deze patronen zijn voor jou vaak onduidelijk, of misschien ben je je er wel helemaal niet van bewust. Door goed te observeren en echt naar je te luisteren, kan de psycholoog als buitenstaander een verhelderend perspectief bieden op terugkerende (gedachte)patronen die je wellicht in de weg staan. 

          Dat een psycholoog speciaal is opgeleid om een cliënt goed te begrijpen en zich in hem of haar te kunnen verplaatsen, betekent niet dat hij of zij helderziend is. Het succes van de therapie is grotendeels afhankelijk van de hoeveelheid informatie die jij geeft en hoe open jij je opstelt. Een fijne klik met je psycholoog is daarom een vereiste. 

          Ben je benieuwd naar online therapie? Neem dan gerust contact op met onze aanmeldcoördinator.

           

          Eerst even kennismaken?

          Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

            Hoi, Hoe kunnen we je helpen?