Zorgt de ‘dumbphone’ voor meer levensgeluk

Zorgt de ‘dumbphone’ voor meer levensgeluk?

Gemiddeld zitten we in Nederland zo’n vier uur per dag op onze telefoon.[1] Waar we die tijd aan spenderen, weten we vaak niet eens. Het gevolg? Continue afleiding en zelfs verminderd levensgeluk. Steeds meer mensen proberen zich tegen die nadelen te beschermen met een zogenaamde dumbphone (het tegenovergestelde van de smartphone): een ouderwets mobieltje met beperkte functionaliteiten.

De smartphone en mentale gezondheid

Continue prikkels en afleiding

Een nieuw WhatsApp-bericht, onze Facebook- en Instagramfeed of een binnenkomende e-mail… het zorgt allemaal voor afleiding. Volgens hoogleraar cognitieve psychologie Stefan van der Stigchel komt dat door de manier waarop we biologisch in elkaar zitten. Aandacht is vluchtig, zegt hij, en dat is niet voor niks. We moeten biologisch gezien snel afgeleid kúnnen raken bij tekenen van mogelijk gevaar of iets anders belangrijks.[2] Alleen zijn die ‘tekenen’ vandaag de dag de notificaties van onze telefoon – en die zijn maar zelden écht belangrijk. Het gevolg? Continue prikkels en afleiding, waardoor we moeite hebben onze aandacht te houden bij wat we aan het doen zijn.

“Ik wil dat ik mijn telefoon gebruik voor wat ik wil, niet dat mijn telefoon mij vertelt wat ik moet doen aan de hand van algoritmes en meldingen.”[3]

Beel Groot (26, Nokia 2720)

Social media en verminderd levensgeluk

Onder adolescenten is bovendien een verband tussen socialmediagebruik en verminderd levensgeluk vastgesteld. Dit verband werkt beide kanten op. Hoe meer socialmediagebruik, hoe minder levensgeluk, maar ook: hoe ongelukkiger met het eigen leven, hoe meer socialmediagebruik.[4] Minder op social media zitten lijkt dus de sleutel tot meer levensgeluk.[5]

De opkomst van de dumbphone

‘Digitaal minimalisme’ wordt het ook wel genoemd. Met een dumbphone, zoals de in 2019 opnieuw uitgebrachte Nokia 3310, elimineer je de meeste prikkels van de moderne smartphone.[6] Ja, de batterijduur is geweldig, de beveiliging zou beter zijn en de toetsjes typen ook lekkerder, maar de meest genoemde reden om naar een dumbphone te grijpen is: minder afleiding. Ook onze minister-president heeft er één (een Nokia 301):

“Ik zie in mijn omgeving mensen overspannen raken omdat ze al die groepen moeten bijhouden, terwijl ik redelijk ontspannen door het leven loop.”[7]

Mark Rutte

Steeds meer dumbphones

Volgens BBC is de verkoop van dumbphones wereldwijd aan het stijgen. De oprichter van The Light Phone, een fabrikant van dumbphones, geeft bovendien aan de telefoons het meest aan verrassend jonge klanten van tussen de 25 en 35 jaar te verkopen.[8]

Kan je (nog) niet zonder je smartphone?

Volgens Van der Stigchel is veel smartphonegebruik zelf niet het probleem. Het is pas een probleem als je je smartphone gedachteloos pakt, op momenten waarop je je anders even zou vervelen. Probeer de verleiding op die momenten te weerstaan, adviseert hij, want je brein even tot rust laten komen is ontzettend belangrijk. Weet wanneer en waarvoor je je smartphone wilt gebruiken en gebruik hem ook alleen voor die doeleinden.

Een dumbphone kan overigens wel een goede manier zijn om erachter te komen welke functionaliteiten je echt mist en nodig hebt, en welke niet![9] Misschien toch het proberen waard…

     

    FAQ

    Wat is een dumbphone?

    Een dumbphone is het tegenovergestelde van een smartphone: een mobiele telefoon met weinig functionaliteiten. Steeds meer mensen gebruiken een dumbphone voor ‘digitaal minimalisme’. Zonder de afleiding en prikkels van social media ervaren veel mensen meer levensgeluk.

    Kan je depressief worden van social media?

    Onderzoek wijst uit dat jongeren die veel op social media zitten minder levensgeluk ervaren. Steeds meer mensen kopen daarom een zogenaamde dumbphone: een telefoon zonder functionaliteiten zoals social media.

    Hoe laat je je minder afleiden door je smartphone?

    Biologisch gezien is het noodzakelijk dat we tekenen van gevaar direct herkennen. Aandacht is daarom vluchtig. Die ‘tekenen van gevaar’ – tegenwoordig de notificaties van je telefoon – leiden ons daarom continu af. Steeds meer mensen gebruiken een dumbphone om dat te voorkomen.

     

    Bronnen:

    [1] F. Rensen (2022, 22 mei). ‘Niet alleen Rutte grijpt naar een retrotelefoon: dit is waarom sommige jongeren liever een ‘dumbphone’ hebben’, De Volkskrant. Via: Volkskrant.nl.

    [2] Idem.

    [3] Idem.

    [4] A. Orben et al. (2022). ‘Windows of developmental sensitivity to social media’, Nature Communications 13(1). Via: Nature.com.

    [5] I. Dijkstra (2022, 6 mei). ‘Social media en levensgeluk’, De Psycholoog. Via: Tijdschriftdepsycholoog.nl.

    [6] F. Rensen (2022, 22 mei). ‘Niet alleen Rutte grijpt naar een retrotelefoon: dit is waarom sommige jongeren liever een ‘dumbphone’ hebben’, De Volkskrant. Via: Volkskrant.nl.

    [7] Idem.

    [8] S. Bearne (2022, 21 maart). ‘Not smart but clever? The return of “dumbphones”’, BBC News. Via: Bbc.com.

    [9] F. Rensen (2022, 22 mei). ‘Niet alleen Rutte grijpt naar een retrotelefoon: dit is waarom sommige jongeren liever een ‘dumbphone’ hebben’, De Volkskrant. Via: Volkskrant.nl.

    Kan ik naar een psycholoog voor hulp bij traumaverwerking

    Kan ik naar een psycholoog voor hulp bij traumaverwerking?

    Je had verwacht er nu wel overheen te zijn. Die nare gebeurtenis, die pijnlijke breuk, dat verdrietige overlijden. Of misschien heb je wel iets meegemaakt waar je nooit meer overheen denkt te kunnen komen. Traumaverwerking is een complex proces dat bij iedereen op een andere manier verloopt. Het is geen schande een psycholoog bij traumaverwerking om hulp te vragen.

    Wanneer spreken we van trauma?

    We denken bij trauma al snel aan oorlogsveteranen: mensen die in tijden van oorlog de meest verschrikkelijke dingen gezien hebben en die beelden niet meer uit hun hoofd krijgen. Als je dergelijke verschrikkingen meegemaakt hebt, is de kans groot dat je PTSS ontwikkelt: een posttraumatische stressstoornis. Hierdoor blijf je lang na het trauma nog last hebben van stress en angst.

    Oorzaken van trauma

    Wat veel mensen niet weten is dat allerlei soorten gebeurtenissen trauma kunnen veroorzaken. Naast onmiskenbaar heftige ervaringen, zoals oorlogsgeweld, natuurrampen, ernstige ongevallen of misbruik, is het heel goed mogelijk dat je iets relatief ‘kleins’ niet goed verwerkt krijgt. Misschien was je een bijstander bij een verkeersongeluk. Misschien zag je de breuk met je partner niet aankomen.[1] Misschien was je niet voorbereid op het overlijden van een vage kennis. En misschien denk je dat je daar zelf ‘overheen’ moet komen en hulp bij traumaverwerking iets is voor mensen die pas écht erge dingen hebben meegemaakt.

    Symptomen van trauma

    Het maakt niet uit wat jouw verhaal is. Als je last blijft houden van de gevolgen van een bepaalde ervaring die veel indruk op je heeft gemaakt, is sprake van PTSS. Je herkent PTSS aan de volgende symptomen:

    • vermijding van bepaalde activiteiten, plaatsen, personen, gespreksonderwerpen of gedachten
    • herbeleving van of nachtmerries over het trauma, inclusief de bijbehorende stressreactie
    • onverklaarbare stressklachten of een gevoel van spanning, waardoor overgevoeligheid, prikkelbaarheid en slaap- en concentratieproblemen ontstaan
    • specifieke angststoornissen of fobieën, bijvoorbeeld voor grote, open ruimtes of juist kleine, drukke ruimtes.

    Traumaverwerking bij een psycholoog

    Een psycholoog kan je goed helpen met PTSS en het verwerken van trauma. Afhankelijk van jouw situatie kan een psycholoog hiervoor verschillende behandelvormen inzetten:[2]

    • EMDR: Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is de eerstekeusbehandeling tegen PTSS. Het combineert actieve herinnering aan het trauma met afleidende stimuli, waardoor de herinneringen hun lading steeds meer verliezen. Met EMDR-therapie wordt vaak in korte tijd veel vooruitgang geboekt.[3]
    • BEPP: met beknopte, eclectische psychotherapie voor PTSS (BEPP) oefen je met het toelaten en accepteren van pijnlijke herinneringen en de bijbehorende gedachten en emoties. De psycholoog geeft je bijvoorbeeld de opdracht een (al dan niet boze) brief te schrijven aan een persoon die bij het trauma betrokken was.
    • NET: narratieve exposure therapie (NET) is vooral geschikt voor de behandeling van langdurig trauma. Met deze therapievorm ga je aan de slag met het beschrijven van jouw levensverhaal en de rol die het trauma daarin heeft gespeeld. Hierdoor geef je het een context, een plek op een tijdlijn, waardoor je het beter kunt afsluiten.[4]
    • Cgt: de specifieke behandelvormen voor trauma worden altijd gecombineerd met cognitieve gedragstherapie (cgt). Cgt helpt je negatieve gedachtepatronen te herkennen en veranderen, waardoor je sneller uit een negatieve spiraal kunt stappen.[5]

    ‘Het resultaat heeft me verbaasd. Ik ben af van een last die eerst onbekend was voor me. Ik leef lichter en gezonder. En ik vertrouw andere mensen veel meer.’[6]

    Anonieme reactie op het ervaringenoverzicht van Emdrtherapie.net

    Hulp inschakelen voor traumaverwerking

    Trauma kan je dagelijks leven en functioneren flink beïnvloeden. Slachtofferhulp Nederland adviseert daarom hulp in te schakelen als je zes weken na het trauma nog last hebt van de gevolgen.[7] Door de lange wachtlijsten bij de ggz loop je bovendien al gauw lang met klachten rond.[8] Dat is onnodig. De Online Psycholoog heeft geen wachtlijst voor psychologische hulp. Je kunt direct terecht bij een van onze ervaren en professionele (gz-)psychologen of EMDR-therapeuten. 

     

    FAQ

    Wanneer is sprake van een posttraumatische stressstoornis (PTSS)?

    Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een angststoornis die direct verbonden is aan een bepaalde ervaring of gebeurtenis (trauma). Het maakt niet uit wat jouw verhaal is. Als je last blijft houden van de gevolgen van een bepaalde ervaring, is sprake van PTSS.

    Wanneer schakel ik hulp in voor traumaverwerking?

    Slachtofferhulp Nederland adviseert hulp voor traumaverwerking als je langer dan zes weken last blijft houden van de gevolgen van een nare gebeurtenis. De ervaren psychologen van De Online Psycholoog zijn gespecialiseerd in online hulpverlening voor traumaverwerking en PTSS. Zonder wachtlijst!

    Hoe helpt een psycholoog bij traumaverwerking?

    Een psycholoog kan van verschillende behandelvormen gebruikmaken om traumaverwerking te ondersteunen: EMDR-therapie, BEPP, NET en cognitieve gedragstherapie. Met deze therapieën wordt vaak snel vooruitgang geboekt. De Online Psycholoog kijkt naar jouw specifieke situatie en stelt een persoonlijk behandelplan op.

     

    Bronnen:

    [1] Zo is er ook hulp voor kinderen wiens ouders in scheiding liggen. Ook dat kan trauma veroorzaken, zie: F. Aalen (2011). ‘EMDR in de crisis van de scheiding. Tijdschrift voor kinder- en jeugdpsychotherapie 2011(1), p. 43-53. Via: Vkjp.nl.

    [2] Slachtofferhulp Nederland (2021, 27 januari). EMDR. Via: Slachtofferhulp.nl.

    [3] F. Shapiro (1995). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR): Basic Principles, Protocols and Procedures. The Guilford Press; F. Shapiro, & D. L. Korn (2018). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Therapy (3e editie). Guilford Publications.

    [4] Jongedijk, R. (2020). Narratieve exposuretherapie (NET). In: Vermetten, E. & Kleber, R. Handboek posttraumatische stressstoornissen (1ste ed., 551-564). Boom Lemma.

    [5] J. S. Beck (2013). Cognitieve gedragstherapie. Nieuwezijds; VGCt. (z.d.). Wat is cognitieve gedragstherapie? Via: Cognitievegedragstherapie.nl.

    [6] EMDRtherapie.net (z.d.). EMDR-therapie ervaringen. Geraadpleegd op 2 oktober 2021, via: Emdrtherapie.net.

    [7] Slachtofferhulp Nederland (2021, 27 januari). EMDR. Via: Slachtofferhulp.nl.

    [8] RTL Nieuws. (2021, 19 juni). Druk op wachtlijsten ggz loopt verder op: “Ik moet 1,5 jaar wachten”. Via: Rtlnieuws.nl.

     

    Hoi, Hoe kunnen we je helpen?