stress

EMDR-therapie: wat is het en hoe werkt het?

EMDR-therapie wordt ingezet bij mensen die last hebben van een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). EMDR is in 1989 bedacht door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. Sinds die tijd heeft de therapievorm zich op basis van flink wat onderzoek verder ontwikkelt. Uit al dat onderzoek is inmiddels gebleken dat EMDR bijzonder effectief is, zowel bij acute als chronische PTSS.

Voor wie is EMDR-therapie?

Veel van ons maken tijdens ons leven wel eens (of meerdere keren) een traumatische gebeurtenis mee; een gebeurtenis die veel impact heeft en tijd kost om te verwerken. Soms lukt het ons die gebeurtenis zelf een plekje te geven, maar soms ook niet. EMDR-therapie helpt mensen die in het dagelijks leven last blijven houden van een traumatische ervaring. Voorbeelden van gebeurtenissen die trauma kunnen veroorzaken zijn:

  •       een ernstig ongeval, zoals een auto-ongeluk of een brand
  •       een geweldsincident, zoals een mishandeling of overval
  •       seksueel geweld, zoals een aanranding of verkrachting
  •       een natuurramp, zoals een orkaan of overstroming
  •       oorlogssituaties
  •       ernstige ziekte
  •       verlies, bijvoorbeeld van een geliefde, relatie, baan of zelfs iets abstracts als autonomie of zelfbeschikking

Posttraumatische stress-stoornis

Mensen die het niet lukt zo’n traumatische ervaring op eigen kracht te verwerken, blijven soms jarenlang last houden van de gevolgen ervan. We spreken dan van een posttraumatische stress-stoornis of traumagerelateerde angststoornis. Dit beïnvloedt het dagelijks leven soms op ingrijpende wijze. Symptomen van PTSS zijn:

  •       nare herinneringen, flashbacks, herbelevingen en nachtmerries
  •       het vermijden van situaties die aan het trauma doen denken
  •       angst en paniekaanvallen
  •       somberheid, piekeren en zich veel zorgen maken
  •       stress, waakzaamheid, onrust en een verhoogde alertheid
  •       schaamte, schuldgevoelens en een negatief zelfbeeld
  •       snel geïrriteerd zijn of een kort lontje hebben, boosheid en agressiviteit
  •       slaap- en concentratieproblemen
  •       onverklaarbare lichamelijke klachten

Wat is EMDR-therapie?

EMDR is een afkorting van eye movement desensitization and reprocessing. Die naam zegt het al: aan de hand van oogbewegingen wordt geprobeerd het trauma opnieuw te verwerken. Dat klinkt vager dan het is.

Die theorie waarop EMDR gebaseerd is heeft te maken met de manier waarop je brein herinneringen opslaat. Het idee is dat bepaalde ervaringen na verloop van tijd als herinneringen in je ‘langetermijngeheugen’ terechtkomen. Zodra je ze weer voor de geest haalt, komen ze in het ‘werkgeheugen’ terecht. Het werkgeheugen heeft echter maar een beperkte capaciteit. Als je tegelijkertijd andere stimuli krijgt, blijft er maar weinig ruimte over voor de herinnering. De herinnering wordt daardoor in een andere, vaak kleinere, vagere, en minder overweldigende vorm, weer in het langetermijngeheugen opgeslagen.

Hoe werkt EMDR-therapie?

Met EMDR-therapie wordt dit proces actief in gang gezet. De EMDR-therapeut begeleidt je terwijl je het trauma voor de geest haalt. Je wordt gevraagd te focussen op specifieke beelden, gedachten en gevoelens. Vervolgens krijg je afleidende stimuli die van beide hersenhelften aandacht vragen. Vaak moet je met je ogen de handbewegingen van de therapeut volgen, maar het kan ook zijn dat je een koptelefoon op krijgt en afwisselend links en rechts geluiden hoort.

Na een tijdje wordt even een pauze ingelast. De therapeut vraagt je dan naar je ervaringen. Vaak komen tijdens dit proces allerlei nieuwe gedachten en gevoelens op. Soms voel je zelfs lichamelijk veranderingen. Vervolgens wordt de opdracht herhaalt. Alleen nu is het de bedoeling dat je zoveel mogelijk op die veranderingen focust.

Het resultaat van EMDR-therapie

EMDR-therapie werkt in serie van dit soort ‘sets’. De therapie zorgt ervoor dat de herinnering minder lading krijgt en in die nieuwe vorm opnieuw in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen. Het kan zelfs zo zijn dat je er positieve aspecten aan gaat verbinden. Zo kun je in de toekomst gemakkelijker aan het trauma terugdenken, zonder dat dit je meteen overweldigt. Ook zullen de herinneringen aan het trauma je minder snel overvallen.

Voor- en nadelen EMDR-therapie

Nadelen EMDR-therapie

EMDR-therapie is emotioneel zwaar. Niet iedereen is er direct aan toe over een trauma te praten en het bewust zo helder mogelijk voor de geest te halen. Het is daarom belangrijk een professionele en ervaren therapeut in te schakelen. Die kan je stap voor stap in dit proces begeleiden en zal je niet forceren. Het is bovendien mogelijk dat er in eerste instantie nieuwe negatieve of heftige beelden en emoties naar boven komen. Veel mensen hebben hier na een EMDR-sessie dan ook enkele dagen last van en klagen daardoor ook over vermoeidheid.

Voordelen EMDR-therapie

De voordelen wegen in de meeste gevallen gelukkig op tegen de nadelen. Zo werkt EMDR-therapie vaak bijzonder snel, waardoor het niet nodig is jarenlang met een psycholoog over het trauma te praten. Het kan de klachten zelf zo veel verminderen, dat aan het eind van de behandeling geen sprake van PTSS meer is. Voor veel mensen met traumaklachten zorgt EMDR-therapie dan ook voor enorme verbeteringen in het dagelijks functioneren.

 

Eerst even kennismaken?

Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

    overspannen

    Het verschil tussen stress, overspannenheid en een burn-out

    Iedereen heeft het tegenwoordig druk en krijgt te maken met stress. We kennen allemaal wel iemand die overspannen is of ‘met een burn-out thuis zit’. Stressgerelateerde termen worden in de volksmond veel door elkaar gebruikt. Maar er zijn belangrijke verschillen. Hoe herken je stress, overspannenheid en een burn-out? En in welk stadium moet je aan de bel trekken?

    Stress

    Met stress krijgen we allemaal wel eens te maken. Toen die grote deadline steeds dichterbij kwam of toen je dat extra project had aangenomen. Of die keer dat zich een onverwachte situatie voordeed die veel aandacht opeiste. Stress is doorgaans van korte duur en vaak kun je van te voren al uitkijken naar het moment dat je leven minder stressvol wordt – zodra die grote deadline is ingeleverd, bijvoorbeeld.

    Aanhoudende stress

    Soms blijven zich stressvolle situaties aandienen of zijn we zelf niet goed in staat rust te nemen. De spanning die door stress veroorzaakt wordt, is dan blijvend. Je staat continu onder druk en dat uit zich in verschillende lichte stress-symptomen:

    • Een opgejaagd gevoel.
    • Piekeren en slaapproblemen, en als gevolg daarvan vermoeidheid.
    • Concentratieproblemen, waardoor je slechter presteert en de kwaliteit van je werk afneemt.
    • Stemmingswisselingen, waardoor je snel prikkelbaar bent en je sociale contacten eronder lijden.
    • Hoofd- en buikpijn of nek- en schouderklachten.
    • Een toename in het alcohol- of medicijngebruik om de symptomen tijdelijk te onderdrukken.

    Stress verminderen

    Herken jij jezelf in deze symptomen? Trek dan direct aan de bel. Het is waarschijnlijk nog niet nodig professionele hulp te zoeken, maar het is wel zaak dat je de bron van de stress zoveel mogelijk wegneemt. Ga met je baas in gesprek, besteed een groot project uit, stop met bepaalde activiteiten of neem simpelweg meer tijd voor jezelf. 

    Overspannenheid

    Blijft stress te lang aanhouden, dan kan het omslaan in overspannenheid. Dit merken we vaak pas als er onverwacht iets gebeurt dat we er niet meer bij kunnen hebben. De stressklachten nemen dan in ernst toe en beginnen je functioneren echt in de weg te staan. Symptomen van overspannenheid zijn:

    • angst- en paniekklachten, hyperventilatie of hartkloppingen
    • neerslachtigheid en plotselinge huilbuien
    • een gevoel van uitputting
    • geheugenproblemen, vergeetachtigheid en verwardheid
    • een overgevoeligheid voor prikkels van buitenaf
    • vreemde lichamelijke klachten, zoals tintelende spieren, een beperkt zicht of oorsuizen
    • een verhoogde bloeddruk
    • darmproblemen

    Overspannenheid behandelen

    Bij overspannenheid is het duidelijk dat er iets aan de situatie moet veranderen. Het goede nieuws is dat dit ook goed mogelijk is. Overspannenheid is relatief eenvoudig omkeerbaar: zodra je de bron van de stress wegneemt, verdwijnt de overspannenheid vaak al binnen enkele weken. Het is wel verstandig hierbij hulp van een psycholoog te zoeken. Een psycholoog kan je in dit proces begeleiden en je tips geven om ervoor te zorgen dat je teveel stress in de toekomst voorkomt.

    Burn-out

    Blijf je overspannenheid toch negeren, dan pleeg je ernstige roofbouw op je lichaam. Overspannenheid gaat dan langzaam over in een burn-out. Wanneer overspannenheid eindigt en een burn-out begint is niet duidelijk aan te geven. De klachten en symptomen zijn grotendeels hetzelfde. Het verschil tussen de twee is de mate van fysieke uitputting van je lichaam. Als je jarenlang je grenzen blijft negeren, zijn al je energiereserves uiteindelijk opgebruikt. Dit kan ernstige gevolgen hebben:

    • een compleet onvermogen de simpelste taken uit te voeren
    • serieuze lichamelijke uitvalverschijnselen
    • extreme overgevoeligheid voor prikkels, zoals door visite, muziek of de televisie
    • gevoelens van faalangst, weinig eigenwaarde en depressie

    Burn-out genezen

    Even bijtanken is in het geval van een burn-out niet meer de oplossing. Een burn-out is niet zomaar omkeerbaar. Sommige mensen met een burn-out moeten daarom meer dan een jaar stoppen met werken. Alhoewel het herstel draait om rust, is deskundige begeleiding door een psycholoog essentieel. De burn-out is veroorzaakt door het jarenlang negeren van je eigen grenzen. Je moet zien te achterhalen hoe dit heeft kunnen gebeuren om ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet weer gebeurt. In therapie leer je je overtuigingen, gedachten en gedrag te veranderen en jezelf een nieuwe levensstijl aan te meten. Met die nieuwe levensstijl behoud je in de toekomst de controle over je energie en de regie over je leven.

     

    Eerst even kennismaken?

    Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

      bang

      Hulp bij angststoornissen en paniekaanvallen

      Heb je regelmatig last van angst- of paniekaanvallen? En ben je bezorgd dat je misschien een angststoornis ontwikkeld? Je bent lang niet de enige. Bijna één op de vijf volwassenen in Nederland heeft momenteel een angststoornis of heeft er één gehad. Angststoornissen komen met name onder adolescenten en jongvolwassenen voor, en meer bij vrouwen dan bij mannen. Angst kan een grote invloed op je functioneren hebben en je leven volledig beheersen.

      Wat is een angst- of paniekstoornis?

      Angst is een cruciale emotie die ons tegen gevaar beschermt en in sommige gevallen van levensbelang is. Wanneer gevaar dreigt, worden we bang en bereid ons lichaam zich voor op vluchten of vechten. Die voorbereiding gaat gepaard met een verhoogde hartslag, een snellere ademhaling en veel spanning op de spieren. Zo ben je klaar het gevaar op wat voor manier dan ook af te wenden.

      Angstklachten

      Onder normale omstandigheden is angst vaak van korte duur. Het duurt totdat het gevaar geweken is, of tot het moment dat we inzien dat datgene waar we van geschrokken zijn geen echt gevaar is. We spreken van een angststoornis als angstklachten te lang blijven aanhouden of zonder aantoonbare reden ontstaan. Dit staat al gauw het normaal functioneren in de weg en zorgt voor onnodig lijden.

      Paniekaanvallen

      Angst kan op bepaalde momenten zo hoog oplopen dat het in paniek omslaat. Zo’n aanval van paniek duurt ongeveer tien minuten en kenmerkt zich door het in rap tempo verergeren van de angstklachten. Mensen met een paniekaanval hebben last van hartkloppingen en hyperventilatie, waardoor ze het idee hebben de controle over het eigen lichaam kwijt te zijn. Dit resulteert in de angst om gek te worden, een hartaanval te krijgen of zelfs dood te gaan.

      Symptomen angststoornis

      De symptomen van een angststoornis zijn gedeeltelijk psychisch, maar grotendeels lichamelijk. Soms zijn mensen met een angststoornis dan ook bang dat er lichamelijk iets aan de hand is, maar dat is vaak niet het geval.

      Lichamelijke symptomen

      • duizeligheid of wazig zien
      • misselijkheid of buikpijn
      • hoofdpijn
      • een verdoofd gevoel of tintelende armen, handen en vingers
      • stijve, bijna verlamde spieren, trillen, spiertrekkingen of juiste een hoge spierspanning
      • hartkloppingen
      • kortademigheid, hyperventilatie, benauwdheid of het gevoel hebben te stikken
      • vermoeidheid en slaapproblemen
      • blozen
      • zweten
      • een droge keel

      Psychische symptomen

      • prikkelbaarheid en rusteloosheid
      • aanhoudende bezorgdheid en overmatig piekeren

      Oorzaken en gevolgen angststoornis

      In sommige gevallen is trauma de oorzaak van een angststoornis. Meestal is de angststoornis dan onderdeel van wat we Post Traumatic Stress Syndrome (PTSS) noemen. Hiervoor bestaan specifieke behandelmethoden die gericht zijn op het verwerken van het trauma. In andere gevallen is het vaak onduidelijk hoe een angststoornis precies ontstaat. Vaak spelen meerdere factoren, zoals stress en problemen op emotioneel of relationeel gebied een rol.

      De gevolgen van een onbehandelde angststoornis zijn echter groot. Als angst vaak tot paniekaanvallen leidt, ga je bepaalde situaties bijvoorbeeld steeds meer uit de weg. Vaak vermijden mensen met een angststoornis plaatsen waar ze niet snel weg kunnen komen, zoals festivals of concerten, het openbaar vervoer of grote warenhuizen. Het vermijden van dit soort situaties resulteert al gauw in een dwangstoornis, waarbij dwangmatig wordt gecontroleerd of toekomstige situaties mogelijk angst opleveren. Gaat dit je leven in verregaande mate beheersen, dan loop je het risico een depressie te ontwikkelen.

      Behandeling angststoornis

      Cognitieve gedragstherapie

      De meest toegepaste behandeltechniek voor angststoornissen is cognitieve gedragstherapie. In tegenstelling tot rustgevende medicatie, die enkel de symptomen van angst bestrijdt, behandelt cognitieve gedragstherapie de bron van de angst: je gedachten. De therapie gaat ervan uit dat angst niet ‘zomaar’ ontstaat of door een bepaalde situatie getriggerd wordt, maar dat je gedachten (over een bepaalde situatie) de boosdoener zijn.

      Mensen met een angststoornis hebben vaak onbewust bepaalde denkpatronen die een angstreactie veroorzaken. Door deze denkpatronen onder de loep te leggen, krijg je er meer grip op. Zo leer je de angstreacties uiteindelijk onder controle te krijgen. In dit praktijk wordt dit geoefend door bewust de confrontatie aan te gaan met situaties die angst oproepen.

      Ademhalingsoefeningen

      Als je veel last hebt van paniekaanvallen, hyperventilatie en hartkloppingen, dan kan ademhalingstherapie een waardevolle aanvulling op de therapie zijn. Het controleren van je ademhaling vermindert hartkloppingen en heeft zo een positief effect op de lichamelijke component van een paniekaanval.

      Bij zo’n 70% van de patiënten heeft therapie bij een psycholoog een positieve uitwerking, waardoor de angststoornis gedeeltelijk of geheel overwonnen wordt. Zo worden ernstige psychische klachten voorkomen en krijg je weer grip op je leven.

       

      Eerst even kennismaken?

      Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

        Hoi, Hoe kunnen we je helpen?