Voor mensen die het niet zelf of van dichtbij hebben meegemaakt, is het soms lastig te begrijpen. De oplossing voor een eetstoornis is toch heel simpel? ‘Gewoon’ gezond gaan eten! Helaas is het niet zo eenvoudig, want eetstoornissen zijn psychische aandoeningen, geen lichamelijke. Eetstoornissen kenmerken zich door verstoord eetgedrag en (vaak) een obsessie met uiterlijk en gewicht, maar de oorzaken hiervan zijn psychisch. Heb jij een eetstoornis? Dan kan een psycholoog je wellicht goed helpen.
Typen eetstoornissen
De meeste eetstoornissen hebben met elkaar gemeen dat de patiënt een verstoord lichaamsbeeld heeft en bang is om dik te worden. Het gevolg hiervan is het obsessief bezig zijn met gewichtsbeheersing. Hoe dit zich uit, verschilt per eetstoornis. De verschillende eetstoornissen hebben vaak ook verschillende oorzaken en daarmee verschillende behandelmethoden.
Anorexia nervosa
Mensen met anorexia nervosa hebben een zodanig verstoord lichaamsbeeld dat ze altijd denken te dik te zijn, ondanks het feit dat ze als gevolg van de aandoening (sterk) ondergewicht hebben. Lijd jij aan anorexia nervosa, dan ben je continu bezig met afvallen – door te weinig te eten en overmatig te sporten (het beperkende type) of door te weinig te eten, te braken en laxeermiddelen te gebruiken (het purgerende type). Een gebrek aan grip op het leven, de behoefte aan controle en overmatig perfectionisme kunnen aan anorexia nervosa ten grondslag liggen.
Boulimia nervosa
Bij boulimia nervosa is obsessief lijnen, sporten, braken en laxeermiddelengebruik het gevolg van (en de compensatie voor) ongecontroleerde eetbuien. Mensen die aan deze stoornis lijden hebben meestal een normaal of sterk wisselend gewicht. De eetbuien dienen vaak als troost en komen voort uit eenzaamheid, verveling of het niet weten om te gaan met nare gebeurtenissen uit het verleden.
Binge Eating Disorder (BED)
BED is vergelijkbaar met boulimia, maar mensen die aan deze stoornis lijden voelen na een eetbui niet de behoefte te compenseren. Zij hebben dan ook vaak overgewicht of obesitas, met veel lichamelijke klachten tot gevolg.
Orthorexia nervosa
Orthorexia nervosa is altijd onderdeel van een andere stoornis en staat niet op zichzelf. Mensen met orthorexia nervosa hebben een obsessie voor gezond eten en zijn dan ook bang voor ongezonde voeding.
Pica
Mensen met pica hebben de drang om oneetbare dingen te eten, bijvoorbeeld zand, klei, aarde of steentjes. De stoornis heeft niks met gewichtsverlies of een verstoord lichaamsbeeld te maken. Pica komt veel voor bij jonge kinderen en vaak in combinatie met een ontwikkelingsstoornis, zoals autisme.
Avoidant or Restrictive Food Intake Disorder (ARFID)
ARFID is pas in 2013 officieel als eetstoornis erkend. Lijd je aan deze stoornis, dan vermijd je voedselproducten met een bepaalde kleur, smaak, geur of textuur. Naast aantoonbare, lichamelijke oorzaken zoals een allergie of intolerantie, kunnen traumatische gebeurtenissen of emotionele problemen ARFID veroorzaken.
Ruminatiestoornis
Mensen met een ruminatiestoornis voelen de drang voedsel te ‘herkauwen’. Voedsel wordt opgerispt, opnieuw gekauwd en weer doorgeslikt, of uitgespuugd. Ook deze stoornis komt met name bij jonge kinderen voor en vaak in combinatie met een ontwikkelingsstoornis.
Eetstoornis Niet Anderszins Omschreven (NAO)
De afkorting NAO wordt gebruikt voor mensen die kenmerken van verschillende aandoeningen vertonen of niet geheel aan de voorwaarden voor één stoornis voldoen. Obsessieve gedachten over eten of gewicht spelen wel de hoofdrol.
Psychische gevolgen eetstoornissen
Naast de vele, soms zeer ernstige, lichamelijke gevolgen van eetstoornissen, hebben patiënten ook vaak veel last van de psychische gevolgen ervan. Eten in gezelschap is voor de meeste mensen met een eetstoornis zeer beangstigend of simpelweg onmogelijk. Dit komt door schaamte of de angst de controle te verliezen. Een sociaal isolement en eenzaamheid komt bij patiënten dan ook veel voor. Dit kan op den duur tot ernstige klachten leiden, zoals angststoornissen en depressie.
Behandeling eetstoornis psycholoog
Cognitieve gedragstherapie
Lijd jij aan een eetstoornis, dan is het belangrijk zo snel mogelijk hulp van een psycholoog in te schakelen. Hoe de behandeling van jouw eetstoornis eruitziet, is afhankelijk van het type eetstoornis, je klachten en de vermoedelijke oorzaken van de stoornis. Cognitieve gedragstherapie werkt in veel gevallen echter heel effectief. Hierbij worden de dwangmatige gedachten over voeding onder de loep genomen en onderzocht hoe deze vervangen kunnen worden door minder obsessieve en meer positieve gedachten.
Gedragsverandering
Daarnaast worden manieren gevonden om ongewenste gedragspatronen, zoals het teveel of te weinig eten, het overmatig sporten, het braken en het slikken van laxeermiddelen, te doorbreken. Veel mensen met een eetstoornis hebben bepaalde ‘eetregels’ voor zichzelf opgesteld. Deze worden aan de hand van therapie minder belangrijk en uiteindelijk onnodig. Tegelijkertijd wordt in de behandeling gezocht naar manieren waarop gewenst gedrag, zoals het regelmatig eten van kleine porties, kan worden aangeleerd.
Thema’s
Afhankelijk van de problematiek die bij jouw stoornis centraal staat, focust de therapie op thema’s als onzekerheid, perfectionisme en een negatief zelfbeeld. Ook leer je op andere manieren om te gaan met emoties, zoals woede, angst of teleurstelling.
Met de juiste psychologische hulp overwint de helft van de patiënten de eetstoornis volledig. Bij de overige patiënten verminderen de klachten vaak significant, waardoor de lichamelijke gezondheid en de kwaliteit van leven flink toeneemt.
Eerst even kennismaken?
Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.