Cognitieve Gedragstherapie De Meest Effectieve Behandeling Van Depressie

Cognitieve gedragstherapie: de meest effectieve behandeling van depressie

Het is niet bij iedereen even heftig, maar depressie komt in grote mate voor. Gelukkig wordt een groot deel van de mensen die aan een depressie lijdt effectief behandeld. De behandelmethode die daarbij vrijwel altijd centraal staat is cognitieve gedragstherapie (cgt). Maar wat is dat nu precies en waarom werkt het zo goed?

Hoe ontstaat een depressie?

De Amerikaanse psychiater Aaron T. Beck vernieuwde in de jaren zestig onze kijk op hoe depressie ontstaat. Volgens hem hebben alle mensen die gevoelig zijn voor depressie één ding met elkaar gemeen: negatieve gedachten.[1] Die negatieve gedachten zijn in drie categorieën in te delen. Beck noemt dit de ‘cognitieve triade’:[2]

  •       een negatief zelfbeeld
  •       een negatief wereldbeeld
  •       een negatief toekomstbeeld

De cognitieve triade

Deze cognitieve triade is evolutionair goed te verklaren. Ons brein heeft geleerd op negativiteit te focussen. Hoe meer fouten, gevaar of mislukkingen je registreert, hoe beter je die in de toekomst kunt voorkomen. Het verhoogt je overlevingskansen. Bij een depressie slaat dit proces echter op hol. Het wordt voor je brein op termijn dan steeds eenvoudiger als eerste negatieve gedachten op te rakelen.[3]

Symptomen depressie

Mensen met een depressie hebben vaak gevoelens van waardeloosheid, vinden zichzelf een mislukking of denken dat ze geen liefde verdienen. Ook ervaren ze hun omgeving vaak als overweldigend, zien ze overal obstakels en hebben ze het idee dat hen onterecht veel onrecht wordt aangedaan. Maar wat pas echt voor wanhoop en frustratie zorgt is het idee dat niks aan hun situatie veranderd kan worden en dat de toekomst er net zo zwartgekleurd uit zal zien als het heden.

Als een stoplicht op rood sprong, voelde dat als een klap in mijn gezicht. Helemaal als anderen verderop door groen reden. Bij alles om me heen stelde ik de vraag: waarom overkomt dit mij?

Tom [4]

Hoe werkt cognitieve gedragstherapie?

Beck stelde een behandelvorm op om die belemmerende, cognitieve gedragspatronen tegen te gaan: cognitieve gedragstherapie. Het doel van cgt is het vervangen van negatieve gedachten door positieve, waardoor ook het gedrag van de cliënt ten positieve verandert. 

Samenwerking psycholoog en cliënt

Een psycholoog die gespecialiseerd is in cgt is goed in staat cognitieve gedragspatronen te herkennen. Met cgt gaat de cliënt stapje voor stapje aan de slag met het identificeren en ombuigen van negatieve gedachten. Positief denken wordt als een soort vaardigheid aangeleerd, waardoor het ook steeds makkelijker gaat. [5]

Cgt bevat vaak ook een praktisch aspect. De cliënt gaat zichzelf langzaamaan positief gedrag aanleren dat voorheen onmogelijk was. Soms begint dat bij simpelweg het bed opmaken in de ochtend. Uiteindelijk worden steeds grotere ‘obstakels’ overwonnen en krijgt de cliënt meer vertrouwen in zichzelf en plezier in het leven.[6]

Wat kan je zelf doen?

Iedereen heeft baat bij het verbeteren van cognitieve gedragspatronen. Je kan er ook goed zelf mee aan de slag! Leer je hersenen aan om automatisch positief te denken door bewust op positiviteit te letten. Maak er een gewoonte van elke dag een lijstje te maken van dingen die goed gingen of dingen waar je dankbaar voor bent. Was het een rotdag? Kies dan iets kleins (“een kop koffie bij het ontbijt”) of een cliché (“een dak boven mijn hoofd”). Ook die dingen trainen je brein van positiviteit aan automatisme te maken.[7]

Professionele hulp

Heb je het gevoel zelf niet uit die negatieve spiraal te kunnen stappen? Schakel dan professionele hulp in. Een cognitieve gedragstherapeut of psycholoog kan je helpen het tij te keren.

     

    FAQ

    Hoe ontstaat een depressie?

    Een depressie ontstaat volgens de grondlegger van cognitieve gedragstherapie (cgt) Aaron T. Beck door negatieve, cognitieve gedragspatronen. Mensen met een depressie hebben met elkaar gemeen dat ze negatief denken over zichzelf, de wereld om hen heen en de toekomst. Cgt is een effectieve behandelvorm tegen depressie.

    Wat is cognitieve gedragstherapie?

    Cognitieve gedragstherapie (cgt) is gericht op het ombuigen of vervangen van terugkerende, negatieve gedachten en gedragingen. Stapje voor stapje leert de cliënt met cgt positiever te denken en obstakels te overwinnen.

     

    Bronnen:

    [1] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

    [2] McGinn, L. K. (2000). Cognitive Behavioral Therapy of Depression. American Journal of Psychotherapy, 54(2), 257-262, p. 257.

    [3] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

    [4] NOS. (z.d.). Ik zie wat jij niet ziet en de kleur is zwart. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: App.nos.nl.

    [5] VGCt. (z.d.). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: Cognitievegedragstherapie.nl.

    [6] VGCt. (z.d.). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Geraadpleegd op 3 juli 2021. Via: Cognitievegedragstherapie.nl.

    [7] Ivanova, M. (2019, 15 juni). Een sterk en simpel wapen tegen depressie. Psycholoog op Afstand. Via: Psycholoogopafstand.nl.

     

    depressief

    Naar een psycholoog voor depressie: de mogelijkheden

    Depressie is een van de psychologische aandoeningen die de meeste mensen treft. Bijna 20% van de Nederlandse, volwassen bevolking krijgt er op een bepaald punt in zijn of haar leven mee te maken. Het is daarom van belang bij depressieve klachten direct hulp in te schakelen. Een psycholoog kan je helpen een depressie te voorkomen of te genezen. 

    Hoe weet ik of ik depressief ben?

    Om psychologische stoornissen vast te stellen, gebruiken psychologen de Diagnostic and Statistical Manual (DSM). In deze handleiding staan de symptomen van uiteenlopende stoornissen beschreven, waaronder die van depressie. Volgens de DSM is sprake van een depressie als je minstens twee weken last hebt van minimaal één van de twee kernsymptomen en minimaal vijf van de zeven overige symptomen.

    Kernsymptomen

    • een neerslachtig humeur (het grootste gedeelte van de dag of de hele dag)
    • een verminderde interesse in vrijwel alle activiteiten (het grootste gedeelte van de dag of de hele dag)

    Overige symptomen

    • eetproblemen of (als gevolg daarvan) gewichtsschommelingen
    • slaapproblemen 
    • afgevlakte emoties of juist irritatie en rusteloosheid
    • vermoeidheid of verminderde energie
    • een gevoel van waardeloosheid of schuldgevoel
    • concentratieproblemen of besluiteloosheid
    • suïcidale gedachten

    Voldoen jouw klachten niet volledig aan de omschrijving van depressie, maar is wel sprake van een gedeelte van deze symptomen, dan wordt veelal de diagnose ‘subklinische depressie’ gesteld. We spreken dan ook wel simpelweg van ‘depressieve klachten’. Als je niet zeker weet of je een depressie of depressieve klachten hebt, is het alsnog (of misschien wel juíst) van belang bij je huisarts of een psycholoog aan te kloppen. Vroegtijdig ingrijpen helpt de ontwikkeling van een depressie te voorkomen.

    Hoe gaat een psycholoog te werk?

    Een psycholoog schrijft een behandelplan op basis van je klachten, je specifieke situatie, en je wensen en behoeften voor de toekomst. Dit behandelplan bestaat uit gesprekken, waarbij gebruikgemaakt wordt van cognitieve gedragstherapie. In veel gevallen krijg je ook hele praktische huiswerkopdrachten mee. Zo kan je bijvoorbeeld gevraagd worden een dagboek bij te houden, ontspanningsoefeningen te doen, of specifieke (sociale) activiteiten te ondernemen. 

    Als je je daar prettig bij voelt, of als het simpelweg praktischer is, kunnen deze gesprekken prima online plaatsvinden. Online therapie via Skype of FaceTime biedt je de mogelijkheid vanuit de vertrouwde omgeving van je huis met een therapeut in gesprek te gaan. Het is daarom ideaal als je liever niet naar een praktijk toegaat, of als je in het buitenland woont, maar in het Nederlands therapie wil volgen.

    In veel gevallen zijn acht tot tien sessies voldoende. Is dit niet het geval, dan kan in overleg met de huisarts of een ander behandelaar een nieuwe aanpak gekozen worden. Zo kan je bijvoorbeeld doorgestuurd worden naar een psychiater, die ook medicatie mag voorschrijven.

    Wat leer ik in therapie?

    Bij cognitieve gedragstherapie leer je je emoties te beïnvloeden aan de hand van gedachten en gedrag. Hiervoor is het noodzakelijk te leren jezelf en je omgeving vanuit een ander perspectief te beschouwen. Een depressie heeft namelijk vaak niet zozeer met externe factoren te maken, maar met de manier waarop jij daarnaar kijkt en daarmee omgaat. De één verliest zijn of haar baan en slaat de volgende dag vol goede moed aan het solliciteren, terwijl de ander erdoor in een depressie belandt. In therapie leer je met dit soort tegenvallers of andere ‘triggers’ om te gaan, zodat je depressieve klachten tegengaat en in de toekomst geheel voorkomt. 

    Bijna de helft van de mensen met een depressie of depressieve klachten herstelt binnen drie maanden. Bij anderen blijft het terugkomen. We spreken dan van een recidiverende depressie. Door psychologische ondersteuning te zoeken, hou je zoveel mogelijk zelf de controle over je klachten en vergroot je de kans er beter mee om te gaan of zelfs geheel te genezen.

     

    Eerst even kennismaken?

    Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.

      Hoi, Hoe kunnen we je helpen?