Dit artikel is geschreven door Stella van Schaik – Aanmeldcoördinator
Tegenwoordig is het heel normaal om alcohol te drinken of drugs te gebruiken. Veel mensen vinden het lekker om een wijntje te drinken tijdens het eten, bij speciale gelegenheden wordt dat al snel wat meer, en het gebruik van drugs op feestjes of festivals kijkt ook niemand meer van op. Maar waar trek je de grens? En wat doe je op het moment dat het niet meer alleen voor de leuk is, maar de verleiding steeds moeilijker is om te weerstaan?
Mijn passie voor het werken met mensen met een verslaving, is begonnen toen ik stage liep in een afkickkliniek in Thailand. Verslaving is voor mij de meest interessante tak van de psychologie, omdat het namelijk in meerdere of mindere mate bij iedereen naar voren komt. Is iedereen verslaafd, dan? Nee, dat niet. Maar verslavingsgedrag komt bij iedereen voor: toch iets te veel eten, te lang op je telefoon zitten en scrollen, niet kunnen stoppen met TV kijken. Het draait hier allemaal om een kleine “high”, waar je constant naar op zoek bent.
Gewoon gezellig of raak je verslaafd?
In mijn werk met verslaving kom ik veel verschillende dingen tegen, maar hetgeen mij opvalt is de mate van “gezelligheidsdrinkers” en drugsgebruikers, die eigenlijk op de rand van verslaving zitten. Verslaving is hierin niet het zwart/wit concept wat we meestal associëren met een verslaafde: elke dag liters alcohol drinken, op straat leven, geen sociaal netwerk hebben.
Juist de recreatieve gebruikers lopen hierin ook gevaar, omdat het heel sociaal geaccepteerd is om te drinken of te gebruiken. Maar eigenlijk is alles waar we niet mee kunnen stoppen, ook als we dat wel zouden willen, onderdeel van verslaving. Hoeveel mensen zeggen tegen zichzelf: “Als ik zou willen, zou ik zo kunnen stoppen”. Maar is dat echt zo?
Waarom is het zo moeilijk om te stoppen?
Doordat er zo’n sociale norm is gecreëerd omtrent alcohol drinken, zijn er veel mensen die zichzelf daarin tegenkomen. Die eigenlijk geen controle kunnen houden over hun alcohol- of drugsgebruik. De één heeft hier misschien meer last van dan de ander. Dat heeft zowel te maken met je genetische aanleg, als met je opvoeding en eerdere ervaringen met middelengebruik.
Als je al als tiener gewend bent om door middelengebruik om te gaan met bepaalde situaties of emoties, dan is dat de voornaamste manier die je kent. Je kunt zeggen dat een andere, misschien meer constructieve manier, simpelweg nooit is aangeleerd. Iedereen kan leven zonder middelengebruik – maar als er eenmaal een patroon in zit, dan is het moeilijk dat eruit te krijgen.
Hier kan een psycholoog goed bij ondersteunen. Die kijkt mee naar de specifieke situatie waar iemand in zit, en kan van daaruit een goede inschatting maken voor wat er nodig is om tot verandering te komen.
Behandeling bij verslavingen
In een behandeling rondom verslaving beginnen we altijd met het in kaart brengen van het volgende: welke factoren spelen een rol in het gebruik, welke onderliggende patronen zorgen voor het gebruik, en welke stappen zijn er nodig om het gedrag te veranderen? Vaak zien we dat mensen iets proberen te vermijden (conflict, eenzaamheid, traumatische gebeurtenissen), en de enige manier die ze kennen om daarmee om te gaan, is om te gebruiken. In het herstel willen we ervoor zorgen dat iemand aanleert om op een gezonde manier te reageren, zodat de “escape” van het gebruik niet langer nodig is.
Samen kijken we naar de in stand houdende factoren en stressoren rondom het gebruik. Voor iedereen ligt het anders hoe het gebruik tot stand is gekomen. Het is per persoon verschillend waarom iemand gebruikt en daarmee ook wat de oplossing is om daar vanaf te komen. Door begeleiding vanuit een specialist, kun je in korte tijd al grote stappen maken. De verslaving houdt juist de ontwikkeling tegen waar je naar op zoek bent, en als je hier doorheen kunt komen, dan kun je gaan opbouwen. Maar dat is soms makkelijker gezegd dan gedaan.
4 tips & tricks om van een verslaving af te komen
Natuurlijk is het lastig om zomaar te stoppen. Dat is echt niet makkelijk, en daar is vaak (professionele) begeleiding bij nodig. De volgende punten kunnen hierbij helpen:
1. Stel een doel voor jezelf
Houd goed voor ogen waar je het voor doet. Je wilt ergens komen, een stap maken, of dit voor jezelf is of voor een ander: kies het doel, en houd dit goed voor ogen. Zet het als achtergrond op je telefoon of hang het boven je bed, zodat je hier elke dag aan wordt herinnerd.
2. Kijk naar je eigen handelen
We zijn snel geneigd om de schuld buiten onszelf te leggen. “Het is de schuld van de ander dat ik dit heb gedaan”. Maar jij bent de baas over je eigen handelen. Wat kan jij doen om dit te veranderen? Welke dingen kun jij ondernemen om het beter te maken voor jezelf?
3. Begin met kleine stappen
Probeer niet te snel, te grote stappen te willen maken. Vooruitgang zit in de kleine dingen die je kunt veranderen. Hoe beter het lukt om kleine dingen te veranderen, hoe makkelijker het wordt om grote dingen te veranderen. Als het vandaag niet lukt, is er morgen altijd weer een dag.
4. Houd vol!
Het klinkt simpel, maar het is de sleutel tot succes: houd vol en geef niet op. Dat het in het verleden niet is gelukt, dat is vervelend. Maar dat kunnen we nu niet meer veranderen. We kunnen alleen maar nu besluiten om het in de toekomst anders aan te pakken. Daar heb je wel invloed op.
Heb jij ook wel eens het gevoel dat alcohol of drugs controle hebben over jou, in plaats van jij over hen? Dat je op zondagochtend wéér in je bed ligt en denkt: waarom kon dat nou niet anders? Heb je wel eens spijt van je gebruik, merk je dat je het moeilijk vindt om opbouwende beslissingen te maken, of staat het in de weg van bijvoorbeeld je werk of je relatie?
Neem dan contact op via info@de-online-psycholoog.nl of via onderstaand contactformulier, en wij kijken wat we voor je kunnen betekenen in jouw situatie.
Dit artikel is geschreven door Stella van Schaik – Aanmeldcoördinator